Στις 9 Μαΐου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν γιόρτασε με λαμπρότητα στην Κόκκινη Πλατεία την 80ή επέτειο της σοβιετικής νίκης ενάντια στη ναζιστική Γερμανία.
Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν 32 χώρες, με επικεφαλής την Κίνα, πολλές από τις οποίες είχαν στρατιωτικά αγήματα που παρέλασαν.
Αυτές οι χώρες καλύπτουν το 40% της παγκόσμιας έκτασης, αντιπροσωπεύουν το 52% του παγκόσμιου πληθυσμού και συνεισφέρουν το 28% του παγκόσμιου πλούτου.
Τα στοιχεία της παρέλασης ενισχύουν την άποψη για τη μετατόπιση του γεωπολιτικού κέντρου βάρους.
Η 9η Μαΐου φέρνει στο νου μια νέα Γιάλτα, αναφερόμενη στη διάσκεψη του 1945 που τερμάτισε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά δημιούργησε και έναν κόσμο διαιρεμένο σε δύο στρατόπεδα, εγκαινιάζοντας τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η παρέλαση στη Μόσχα υπογράμμισε και το αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα σε μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Δεν είναι η κατάλληλη θέση για έναν Ευρωπαίο ηγέτη να βρίσκεται στη Μόσχα», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός για την Ευρώπη, Μπενζαμέν Χαντάντ, κατακρίνοντας τον Σλοβάκο πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος παρέκαμψε το εμπάργκο της ΕΕ για να παρακολουθήσει την παρέλαση.
«Κουτσές πάπιες»
Στην αντίθεση αυτή, οι τέσσερις κύριοι ηγέτες της Ευρώπης – Μερτς, Μακρόν, Τούσκ και ο βρετανός πρωθυπουργός Στάρμερ – ταξίδεψαν το Σάββατο στο Κίεβο, εκφράζοντας την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.
Ζήτησαν μια «σταθερή και διαρκή εκεχειρία για τουλάχιστον 30 ημέρες», αλλά φαίνεται πως η Μόσχα δεν διατίθεται να τους ακούσει. Ο Πούτιν συνδιαλέγεται μόνο με τον Τραμπ για το Ουκρανικό, θεωρώντας την Ευρώπη …κουτσή πάπια.
Ο νέος καγκελάριος Φριντριχ Μερτς, καθώς και ο «παλιός» Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, δύσκολα μπορούν να διαφωνήσουν με τον χαρακτηρισμό της «κουτσής πάπιας».
Οι δύο ηγέτες της ΕΕ φαίνεται να έρχονται αντιμέτωποι με μια λιγότερο ενθαρρυντική πραγματικότητα: η Γαλλία και η Γερμανία αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα, με αποτέλεσμα οι Μερτς και Μακρόν να μην θυμίζουν σε τίποτα τους σπουδαίους ηγέτες του παρελθόντος, όπως οι Ντε Γκωλ και Βίλι Μπραντ.
Ο Μερτς και ο Μακρόν διατείνονται ότι επιθυμούν να ενισχύσουν την αμυντική ικανότητα της Ευρώπης, να μειώσουν τις στρατηγικές εξαρτήσεις και να τυποποιήσουν τα αμυντικά συστήματα, προωθώντας μια ενιαία εσωτερική αγορά και βιομηχανική προσέγγιση που ευνοεί τους «παίκτες υψηλής απόδοσης», με σαφείς αναφορές στις γαλλικές και γερμανικές εταιρείες.
Όλα για Γερμανούς και Γάλλους
Συνοπτικά, οι προσπάθειες του διδύμου «Μερτσκρόν» επικεντρώνονται στην κατεύθυνση εκτροπής των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ από το πρόγραμμα ReArm της ΕΕ, που σχεδιάστηκε για να ενισχύσει την ευρωπαϊκή άμυνα, προς τις γαλλικές και γερμανικές βιομηχανίες.
Ήδη στη Γερμανία, η Volkswagen εξετάζει τη μετατροπή εργοστασίων για την παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού, ακολουθώντας το παράδειγμα των Rheinmetall και Knds, ενώ ένα ταμείο 500 δισεκατομμυρίων ευρώ και η αναστολή του «φρένου χρέους» διευκολύνουν τις επενδύσεις.
Στη Γαλλία, οι εταιρείες KNDS και Thales ακμάζουν, ενισχυμένες από ένα σχέδιο της ΕΕ ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και μια ώθηση για «στρατηγική αυτονομία». Η παραγωγική τους ικανότητα προσελκύει τα περισσότερα συμβόλαια, περιθωριοποιώντας άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ωστόσο, οι φιλόδοξες δηλώσεις για μια «κυρίαρχη» Ευρώπη και μία κοινή άμυνα συγκρούονται με την πραγματικότητα: η Ευρώπη παραμένει εξαρτημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλειά της και αγωνίζεται να συντονίσει μια κοινή βιομηχανική πολιτική.
Προς το παρόν, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, πιέζει τις 32 χώρες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας να αυξήσουν τις δαπάνες τους για άμυνα και ασφάλεια τουλάχιστον στο 5% του ΑΕΠ τους μέχρι το 2032.
Ένας στόχος που έχει επαναληφθεί πολλές φορές από τους συνεργάτες του Αμερικανού προεδρίου, Ντόναλντ Τραμπ.
Μέχρι σήμερα, 22 χώρες του ΝΑΤΟ έχουν επιτύχει τον στόχο του 2% που είχε τεθεί το 2014.
Ωστόσο, η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2032 απαιτεί σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή, αγγίζοντας τα νοικοκυριά και την πραγματική οικονομία. Παρ’ όλα αυτά, αυτές οι δαπάνες δεν θα υπολογίζονται στους όρους του «ζουρλομανδύα» γνωστού ως Σύμφωνο Σταθερότητας.
Ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας, άλλωστε, προειδοποίησε κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με την πρόεδρο της Κομισιόν, φον ντερ Λάιεν, ότι δεν σκοπεύει να συζητήσει την έκδοση ευρωομολόγων για την άμυνα της ΕΕ.
