Η Μέση Ανατολή πλησιάζει ολοένα και περισσότερο σε μια γενικευμένη περιφερειακή σύγκρουση, προειδοποιούν οι αναλυτές. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις, καθώς οι επιπτώσεις θα είναι παγκόσμιες.
Μιλώντας στο BBC, η Μόνα Γιακουμπιάν, ανώτερη σύμβουλος και διευθύντρια του Προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Center for Strategic and International Studies, σχολίασε τους στόχους που πλήγονται από το Ισραήλ στην επιχείρηση Rising Lion: «Η κλίμακα των επιθέσεων ξεπερνά τις προηγούμενες χρονιές». Η δέσμευση του Μπενιαμίν Νετανιάχου να συνεχίσει την επιχείρηση «όσο χρειαστεί» δείχνει ότι το Ισραήλ δεν ακολουθεί πλέον τη στρατηγική «πλήγμα-ανταπόδοση», που είχε προηγουμένως.
Η έμμεση αναφορά του Νετανιάχου σε πιθανή αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν προκαλεί ανησυχία. «Αυτή η πρόθεση έχει ευρύ φάσμα επιπτώσεων», τόνισε η Γιακουμπιάν, προειδοποιώντας ότι η σύγκρουση μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Νεκροί στρατηγοί και επιστήμονες – Η κατάσταση στο Ισραήλ
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η επιχείρηση Rising Lion περιλάμβανε δεκάδες αεροπορικούς επιθέσεις σε στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, με θύματα ανώτατους στρατηγούς και πυρηνικούς επιστήμονες, χτυπώντας καίρια τον ιρανικό αμυντικό μηχανισμό.
Στο Ισραήλ, σειρήνες ηχήσαν στις 03:00 το πρωί, με τους πολίτες να λαμβάνουν μήνυμα στο κινητό τους για «σοβαρή απειλή» και προτροπή να παραμείνουν κοντά σε καταφύγια. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής αναμένοντας ιρανικές αντιδράσεις.
Προγενέστερες εξελίξεις
Η τρέχουσα κρίση είναι το αποκορύφωμα ενός επικίνδυνου σπιράλ σύγκρουσης που έχει κλιμακωθεί από το 2024:
- Απρίλιος: Το Ιράν εξαπέλυσε 300 πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ.
- Το Τελ Αβίβ αντέτεινε με περιορισμένες επιθέσεις σε ιρανικές αντιαεροπορικές δυνάμεις.
- Στη συνέχεια, Ισραηλινές δυνάμεις εξόντωσαν ηγετικά στελέχη της Χεζμπολάχ και της Χαμάς.
- Οκτώβριος: Το Ιράν αντεπίθεσε με 180 βαλλιστικούς πυραύλους, οδηγώντας το Ισραήλ σε νέο γύρο επιθέσεων.
- Ωστόσο, η τρέχουσα επίθεση, τόσο σε μέγεθος όσο και σε στόχευση, διαφέρει από κάθε προηγούμενο και προαναγγέλλει μια πολιτική αλλαγής των κανόνων του παιχνιδιού.
Αναμένοντας τις αντιδράσεις
Η προσοχή εστιάζει τώρα στο πώς και πότε θα αντιδράσει το Ιράν. Πιθανά σενάρια περιλαμβάνουν:
- ευρείας κλίμακας αντίποινα με πυραύλους και drones κατά ισραηλινών πόλεων,
- έμμεσες επιθέσεις μέσω οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ ή οι Χούθι,
- στοχευμένα πλήγματα σε πετρελαϊκές υποδομές ή κρίσιμους στόχους στον Περσικό Κόλπο.
- Το πιο ανησυχητικό σενάριο για τη διεθνή αγορά είναι ο αποκλεισμός ή η παρεμπόδιση της κυκλοφορίας στα Στενά του Ορμούζ, που διασχίζει περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Αύξηση τιμών πετρελαίου – Κίνδυνος νέας κρίσης πληθωρισμού
Οι τιμές του πετρελαίου έχουν ήδη αυξηθεί κατά άνω του 10%, με το Brent να ξεπερνά τα $74,50/βαρέλι και το WTI να πλησιάζει τα $73. Αναλυτές προειδοποιούν ότι, αν υπάρξει εμπλοκή στα Στενά του Ορμούζ ή συμμετοχή τρίτων δυνάμεων (όπως οι ΗΠΑ ή χώρες του Κόλπου), οι τιμές θα μπορούσαν να φτάσουν τα $120–130, προκαλώντας νέα παγκόσμια κρίση κόστους ζωής.
«Αυτό που παρακολουθούμε τώρα είναι μια αρχική αντίδραση υψηλού ρίσκου. Στις επόμενες ημέρες, η αγορά θα πρέπει να αξιολογήσει αν αυτό θα παραμείνει περιορισμένο ή θα εξελιχθεί σε μεγαλύτερη σύγκρουση», δήλωσε στο BBC ο Σολ Καβόνικ, επικεφαλής ενέργειας στην MST Financial.
Η σύγκρουση αποκτά υπαρξιακές διαστάσεις
Η έμμεση αναφορά του Νετανιάχου σε αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν υπονοεί ότι δεν αποτελεί απλώς ένα επεισόδιο στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής, αλλά μια σύγκρουση στρατηγικής σημασίας και ταυτότητας.
Ανάλογα με τη φύση και την ένταση της ιρανικής απάντησης, θα φανεί αν πρόκειται για περιορισμένη κλιμάκωση ή γενικευμένη σύρραξη με συνέπειες σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
