Ο ήλιος δύει στη Μινεάπολις. Είναι 25 Μαΐου 2020 και οι δρόμοι είναι ήσυχοι. Ο Τζορτζ Φλόιντ, 46 ετών, πλησιάζει το Cup Foods.
Αγοράζει ένα πακέτο τσιγάρων και πληρώνει με ένα χαρτονόμισμα των 20 δολαρίων. Ο υπάλληλος το εξετάζει με καχυποψία, το θεωρεί πλαστό και καλεί την αστυνομία, ανήσυχος για τις συνέπειες των πράξεών του.
Λίγα λεπτά αργότερα, δύο αστυνομικοί, οι Τόμας Λέιν και Τζ. Αλεξάντερ Κουένγκ, φτάνουν στο σημείο. Ο Φλόιντ βρίσκεται σε ένα SUV, μαζί με τους φίλους του. Ο Λέιν χτυπά το παράθυρο με το φακό του. Ο Φλόιντ τρομάζει και σηκώνει τα χέρια του. Ο Λέιν τραβά το όπλο του και πολύ γρήγορα τον βγάζουν έξω, περνώντας του τις χειροπέδες. Για ποιο λόγο; Γιατί είναι μαύρος.
Ο Τζορτζ, ήρεμος αλλά αναστατωμένος, ψελλίζει: «Είμαι κλειστοφοβικός. Μην με βάλετε στο περιπολικό. Δεν μπορώ να αναπνεύσω». Παρακαλεί να ξαπλώσει στο έδαφος.
Το γόνατο στον λαιμό
Ο Ντέρεκ Σόβιν φτάνει. Εξηντατεσσάρων, λευκός, με 19 χρόνια εμπειρίας. Δεν ρωτά πολλά και αμέσως πιέζει το γόνατό του στον λαιμό του Φλόιντ, χωρίς καμία δικαιολογία – πέρα από τη δική του παραφροσύνη. Ο Φλόιντ είναι ήδη μπρούμυτα, δεμένος και ακίνητος.
Ο χρόνος κυλά.
«Δεν μπορώ να αναπνεύσω», επαναλαμβάνει ο Φλόιντ. «Σας παρακαλώ… Σας παρακαλώ… Μη με σκοτώσετε». Η φωνή του ακούγεται μέσα από τα βίντεο που καταγράφει η Νταρνέλα Φρέιζερ, τότε 17 ετών, το πρόσωπό του μπρούμυτα στην άσφαλτο, με έναν αστυνομικό να γονατίζει πάνω του. «Μαμά… Μαμά… Πες στα παιδιά μου ότι τα αγαπώ».
Η Νταρνέλα δήλωσε αργότερα στο δικαστήριο: «Ένιωσα ότι έπρεπε να τον προστατέψω, αλλά ήμουν παιδί και δε μπορούσα να κάνω τίποτα, εκτός από το να τραβήξω αυτό το βίντεο».
Χωρίς παλμό
Δίπλα της, ένας περαστικός φωνάζει στους αστυνομικούς: «Δεν αντιστέκεται! Βλέπετε ότι δεν αναπνέει; Βγάλτε το γόνατο από του λαιμού του». Ο Σόβιν παραμένει αμίλητος και σχεδόν αδιάφορος.
Ο Φλόιντ δεν μιλά πια. Το στόμα του είναι ανοιχτό και το πρόσωπό του έχει γίνει μελανιασμένο.
Ο Κουένγκ ψάχνει για παλμό. «Δεν έχει παλμό», αναφέρει. Αλλά κανείς δεν αντιδρά. Ο Σόβιν συνεχίζει να πιέζει. Περνούν 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα. Ο Τζορτζ Φλόιντ είναι νεκρός.
Όταν φτάνει το ασθενοφόρο, είναι ήδη αργά. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώνεται ο θάνατός του στις 9:25 το βράδυ.
«Δεν μπορώ να αναπνεύσω»: Μια παγκόσμια κραυγή
Η επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει: «Ο ύποπτος παρουσίασε ιατρικό επεισόδιο». Τίποτα για το γόνατο. Τίποτα για τον ασφυκτικό θάνατο. Αλλά το βίντεο της Νταρνέλα έχει ήδη γίνει παγκόσμιο φαινόμενο. Οι κραυγές του Φλόιντ χαράσσονται στη μνήμη εκατομμυρίων.
Στη Μινεάπολις ξεσπούν διαδηλώσεις. Το σύνθημα «I can’t breathe» ακούγεται παντού. Σε λίγες μέρες, περισσότερες από 2.000 πόλεις στην Αμερική βγαίνουν στους δρόμους. Από το Λος Άντζελες μέχρι τη Νέα Υόρκη και από το Παρίσι έως τη Μελβούρνη.
Σε όλο τον κόσμο, εκατομμύρια άνθρωποι διαδηλώνουν κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας. Οι διαδηλωτές ξαπλώνουν στην άσφαλτο για 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα — όσο και η διάρκεια της ασφυξίας του Φλόιντ.
Η καταδίκη
στις 29 Μαΐου, ο Ντέρεκ Σόβιν συλλαμβάνεται και κατηγορείται για ανθρωποκτονία, δεύτερου και τρίτου βαθμού. Είναι ο πρώτος αστυνομικός στην Μινεσότα που δικάζεται για τον φόνο ενός μαύρου πολίτη. Τον Απρίλιο του 2021, το σώμα ενόρκων τον κρίνει ένοχο. Ο δικαστής ανακοινώνει την ποινή: 22,5 χρόνια φυλάκιση. Αργότερα, ο Σόβιν δηλώνει ένοχος και σε ομοσπονδιακές κατηγορίες για παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων, καταδικασμένος σε επιπλέον 21 χρόνια.
Οι άλλοι τρεις αστυνομικοί — Κουένγκ, Λέιν και Τάο — τιμωρούνται για αδράνεια και συνέργεια, και οδηγούνται στη φυλακή με ποινές από 2,5 έως 4,75 χρόνια.
Η οικογένεια του Φλόιντ λαμβάνει αποζημίωση 27 εκατομμυρίων δολαρίων από την πόλη της Μινεάπολις. Ο δικηγόρος της οικογένειας, Μπέν Κραμπ, δηλώνει: «Αυτή ήταν η δολοφονία που ο κόσμος έπρεπε να δει για να πιστέψει».
Παλεύοντας για την ανάσα
Στις 4 Ιουνίου 2020, η Μινεάπολις αποχαιρετά τον Τζορτζ Φλόιντ με δημόσιο μνημόσυνο. Ο αιδεσιμότατος Αλ Σάρπτον λέει: «Αυτός ο άνθρωπος πάλευε για ανάσα εδώ και 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα. Και εμείς παλεύουμε για τη δική μας, για 400 χρόνια».
Η υπόθεση Φλόιντ δεν φέρνει μόνο οργή, αλλά και μεταρρυθμίσεις. Πολιτείες στις ΗΠΑ τροποποιούν τα πρωτόκολλα χρήσης βίας από αστυνομικούς. Οργανισμοί διεθνώς αρχίζουν να παρακολουθούν την αστυνομική καταστολή, τις ανισότητες και τη δομική βία.
Ο κόσμος δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε
Ωστόσο, η Αμερική δεν αλλάζει ξαφνικά. Παρά τις μεταρρυθμίσεις, το ζήτημα παραμένει. Η ακτιβίστρια του κινήματος Black Lives Matter, Τζινέτα Έλζι, σημειώνει: «Η δολοφονία του Φλόιντ δεν ήταν η πρώτη, αλλά ήταν η πιο εμφανής. Ο κόσμος δεν μπορεί πια να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε». Ο Τζορτζ Φλόιντ κηδεύεται στο Χιούστον. Ο κόσμος τον αποχαιρετά με δάκρυα. Το όνομά του γράφεται στους τοίχους, στην άσφαλτο, στην Ιστορία.
Και η φράση του, αυτή που επανέλαβε τόσες φορές ώρα πριν την απώλειά του, γίνεται σύμβολο μιας εποχής: «Δεν μπορώ να αναπνεύσω».
