Η δήμαρχος του Άμστερνταμ, Φέμκε Χάλσεμα, εξέφρασε δημόσια συγγνώμη για την αντιμετώπιση που επιφύλαξε η πόλη στους Εβραίους πολίτες της κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναγνωρίζοντας ότι οι υπεύθυνες αρχές τότε τους πρόδωσαν σοβαρά.
Κατά την ομιλία της την Πέμπτη σε εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ, η Χάλσεμα παραδέχτηκε ότι δημόσιοι υπάλληλοι του Άμστερνταμ συμμετείχαν ενεργά στις διώξεις και τις εκτελέσεις χιλιάδων Εβραίων κατοίκων.
Συγκεκριμένα, τόνισε: «Η κυβέρνηση του Άμστερνταμ, όταν χρειάστηκε, δεν έδειξε ηρωισμό, δεν ήταν αποφασιστική και δεν είχε ευσπλαχνία. Απογοήτευσε βαθιά τους Εβραίους κατοίκους της».
Η ομιλία της εκφωνήθηκε στο Hollandsche Schouwburg, ένα ιστορικό θέατρο που οι Ναζί είχαν μετατρέψει σε κέντρο συγκέντρωσης Εβραίων πριν από την απέλασή τους σε στρατόπεδα εξόντωσης.
Η Χάλσεμα υπενθύμισε ότι ο δήμος του Άμστερνταμ είχε ενεργή συμμετοχή στην καταγραφή των Εβραίων, στη σύνταξη κατοικιών και στην εφαρμογή μιας σειράς αντισημιτικών πολιτικών, προσθέτοντας: «Σταδιακά, η δημοτική διοίκηση συμμετείχε ενεργά στον μηχανισμό του κακού».
Από τους περίπου 80.000 Εβραίους που διαβίωναν στην πόλη πριν την έναρξη του πολέμου, μόλις 20.000 επέζησαν. Ανάμεσα στους εκτοπισθέντες ήταν και η Άννα Φρανκ και η οικογένειά της, εκ των οποίων μόνο ο πατέρας της, Όττο Φρανκ, επέζησε.
Η δημόσια συγγνώμη της δημάρχου εντάσσεται στις εκδηλώσεις για την 80ή επέτειο από την απελευθέρωση της Ολλανδίας από τη ναζιστική κατοχή και δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός.
Από το 2020, η Ολλανδική Προτεσταντική Εκκλησία είχε αναγνωρίσει την ευθύνη της για τη σιωπή και την αδράνεια της κατά τη διάρκεια των διώξεων των Εβραίων. Νωρίτερα, το 2005, η κρατική σιδηροδρομική εταιρεία είχε ζητήσει συγγνώμη για τον ρόλο της στη μεταφορά Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και ανακοίνωσε αποζημιώσεις.
Το 2020, ο τότε πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, προχώρησε επίσης σε συγγνώμη, λίγο πριν από την 75η επέτειο από την απελευθέρωση του στρατοπέδου Άουσβιτς, αναγνωρίζοντας την αποτυχία της ολλανδικής κυβέρνησης να προστατεύσει τους Εβραίους πολίτες της.
Η δήλωση της Χάλσεμα έρχεται έξι μήνες μετά από περιστατικό έντονου αντισημιτισμού στην Ολλανδία, όπου Ισραηλινοί φιλάθλοι δέχθηκαν επίθεση μετά από ποδοσφαιρικό αγώνα, γεγονός που απασχόλησε τον διεθνή Τύπο και οδήγησε στη σύλληψη περισσότερων από 60 ατόμων.
Είναι σημαντικό να αναμφισβητήσουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Χάλσεμα αναλαμβάνει πολιτική ευθύνη. Το 2019, είχε ζητήσει συγγνώμη για τη συμμετοχή του Άμστερνταμ στο παγκόσμιο δουλεμπόριο, αποκαλύπτοντας μια ακόμα σκοτεινή πτυχή της ιστορίας της πόλης.
