Η ανακοίνωση των κατ’ ευφημισμό «ανταποδοτικών» δασμών για εισαγωγές από 180 και πλέον χώρες από τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, την περασμένη Τετάρτη αποδείχθηκε ότι είναι πιο ανησυχητική από ό,τι φοβούνταν οι επενδυτές, κάτι που καταδείχθηκε από την έντονη πτώση των χρηματιστηρίων προς το τέλος της εβδομάδας.
Οι μετοχές κατέγραψαν σημαντική πτώση σε παγκόσμιο επίπεδο την Πέμπτη, με την κατάσταση να επιδεινώνεται τοποθετώντας την Παρασκευή, όταν η Κίνα απάντησε επιβάλλοντας δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα και περιορισμούς στις εξαγωγές ορισμένων σπάνιων γαιών προς τις ΗΠΑ. Ιδιαίτερα ανησυχητική ήταν η πτώση στην Wall Street, όπου ο δείκτης S&P 500 βρέθηκε να υποχωρεί σχεδόν 11% σε δύο ημέρες, με τη συνολική κεφαλαιοποίησή του να μειώνεται κατά 5,4 τρις δολάρια, ενώ ο δείκτης Nasdaq κατέγραψε μείωση 12%. Στην Ευρώπη, ο δείκτης Stoxx 50 έκλεισε με απώλειες γύρω στο 8% σε δύο ημέρες.
Επιπλέον, το δολάριο δέχτηκε ισχυρό πλήγμα, με το ευρωπαϊκό νόμισμα να ανατιμάται κατά περίπου 2%, φθάνοντας πάνω από 1,10 δολάρια για κάποιο χρονικό διάστημα, παρότι τα κέρδη του περιορίστηκαν την Παρασκευή.
Σοβαρές επιπτώσεις για την αμερικανική οικονομία
Η αντίληψη των επενδυτών για την πολιτική δασμών του Τραμπ, που επιστρέφει σε ποσοστά που ίσχυαν πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ξεκάθαρη: όλες οι οικονομίες θα πλήγουν σε κοντινό χρονικό διάστημα, με τη μεγαλύτερη ζημιά να καταγράφεται στην αμερικανική οικονομία, η οποία κινδυνεύει να βυθιστεί στην ύφεση λόγω ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.
Αυτό είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα στην παγκόσμια ιστορία – η κυβέρνηση της πιο ισχυρής οικονομίας να υιοθετεί πολιτική που αγνοεί τις προειδοποιήσεις για τα δεινά που θα προκαλέσει στη δική της οικονομία και στους διαχρονικούς συμμάχους της.
Όπως καταδεικνύουν οι εκτιμήσεις μεγάλων αμερικανικών τραπεζών, η JP Morgan προβλέπει ύφεση 0,3% για την αμερικανική οικονομία φέτος, συγκριτικά με ανάπτυξη 1,3% πριν τις ανακοινώσεις του Τραμπ, με την ανεργία να ενδέχεται να φτάσει το 5,3%. Ανησυχίες για την ανάπτυξη υπάρχουν και για την Ευρωζώνη, όπου η Barclays εκτιμά ότι υπάρχει πιθανότητα ύφεσης το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία εξαιτίας των δασμών του Τραμπ
Ο ενιαίος συντελεστής 20% που επιβλήθηκε σε προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύει και για τα ελληνικά προϊόντα. Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι σχετικά χαμηλές, στο 4,8% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, και αφορούν κυρίως αγροτικά προϊόντα, καύσιμα, χάλυβα και αλουμίνιο. Επομένως, οι άμεσες επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία θα είναι περιορισμένες, ωστόσο οι έμμεσες θα είναι πιο σημαντικές, καθώς θα επηρεασθεί αρνητικά η οικονομία βασικών εξαγωγικών αγορών των ελληνικών προϊόντων, όπως η Γερμανία, η Ιταλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι επιβληθέντες δασμοί από τον Τραμπ εφαρμόστηκαν δίχως διάκριση και με έναν αυθαίρετο τρόπο, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από παραδοσιακούς συμμάχους και αντιπάλους της Αμερικής. Ξεκινούν από το 10% για τις χώρες με πλεονασματικό ή ισοσκελισμένο διμερές εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ και κλιμακώνονται ανάλογα με το ύψος του ελλείμματος σε ποσοστό εισαγωγών από αυτές. Στην Κίνα επιβλήθηκαν δασμοί 34%, αλλά στην πραγματικότητα αγγίζουν το 54% αν υπολογιστεί και το 20% που είχε ανακοινωθεί νωρίτερα, ενώ άλλες χώρες, περιλαμβανομένων και φτωχών, αντιμετωπίζουν ακόμη υψηλότερους συντελεστές.
Η μέθοδος υπολογισμού των δασμών
Η μέθοδος υπολογισμού των δασμών δεν σχετίζεται με τη δήθεν αποκατάσταση αδικιών εις βάρος των ΗΠΑ και την επιβολή «ανταποδοτικών» μέτρων που θα εξασφάλιζαν ίσους όρους ανταγωνισμού. Μάλλον φαίνεται πως έχει σκοπό τη διαμόρφωση μιας νέας παγκόσμιας τάξης στο εμπόριο, η οποία, σύμφωνα με τους σχεδιαστές της, θα προσφέρει ευνοϊκή μεταχείριση στα αμερικανικά προϊόντα.
Υπάρχει δυνατότητα αναθεώρησης και μείωσης των δασμών μέσω διμερών διαπραγματεύσεων. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα είναι ανοιχτός σε συζητήσεις, εφόσον υπάρξει «μια εξαιρετική προσφορά» από άλλες χώρες. Ωστόσο, η διατύπωση αυτή υποδηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούν σημαντικές παραχωρήσεις, τις οποίες είναι αμφίβολο αν θα αποδεχτούν άλλες οικονομίες.
Η σκληρή στάση των ΗΠΑ ήδη προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κίνας, η οποία επιβάλλει δασμούς 34% στις αμερικανικές εισαγωγές από την 10η Απριλίου, με αποτέλεσμα μια κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου που ενδέχεται να φέρει ακόμη περισσότερες αρνητικές εξελίξεις για το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον και να αυξήσει τις πιθανότητες ύφεσης. Από πλευράς ΕΕ, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι αν δεν υπάρξει προοπτική συμβιβαστικής λύσης μέσω διαπραγματεύσεων, η ΕΕ θα ανταποκριθεί σθεναρά με αντίμετρα.
Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ
