«Σήμερα, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μια από τις πιο ρευστές περιόδους των τελευταίων δεκαετιών. Σημειώνουμε ότι ένας παλιός κόσμος φθάνει στο τέλος του, ενώ ένας νέος δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί πλήρως. Σημαντικές οικονομίες όπως η Κίνα και η Ινδία αναζητούν νέο ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη. Κράτη που ήταν στο περιθώριο αναδύονται ως αυτόνομοι παίκτες, διεκδικώντας ρόλο στις διεθνείς αποφάσεις», επισήμανε ο Νίκος Ανδρουλάκης κατά την ομιλία του στο 6ο Διεθνές Συνέδριο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας με τίτλο: «Ο κόσμος σε νέα σύνθεση».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ανέφερε ότι «η σημερινή γεωπολιτική κατάσταση δεν περιορίζεται πλέον στο δίπολο «Ανατολή – Δύση». Η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκή. Γι’ αυτό και επικρατεί αβεβαιότητα. Το παρατηρούμε στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, στη διαχείριση του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και στη θεωρία στη Μέση Ανατολή. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως στη σχέση του Προέδρου Τραμπ με το Κογκρέσο, το Ανώτατο Δικαστήριο και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα.»
Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στην επιδείνωση των προοπτικών της παγκόσμιας οικονομίας. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το παγκόσμιο κρατικό χρέος θα φτάσει σχεδόν το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, λόγω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης και του κόστους των εμπορικών συγκρούσεων. Ο κίνδυνος είναι ήδη ορατός: τα οικονομικά αδιέξοδα επηρεάζουν τα πολιτικά μας συστήματα και το αντίστροφο. Ο προοδευτικός κόσμος έχει καθήκον να αγωνιστεί σθεναρά: δεν πρέπει να επιτρέψουμε να δημιουργηθούν διεθνείς συγκρούσεις από τα σοβαρά πολιτικά ζητήματα που υπάρχουν στις κοινωνίες μας, ειδικά στις δυτικές.»
Ο κ. Ανδρουλάκης δήλωσε ότι απαιτείται:
- Η υιοθέτηση ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την δίκαιη προσαρμογή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
- Η ενίσχυση ενός ισχυρού αισθήματος συλλογικής ανθεκτικότητας και ασφάλειας, με κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, και πάνω απ’ όλα, με εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς.
- Η προώθηση μιας αυτονόμητης Ευρώπης για μια νέα σύνθεση σε παγκόσμιο επίπεδο, με αμοιβαία οφέλη για την ανθρωπότητα, με βάση το διεθνές δίκαιο και τα δημοκρατικά δικαιώματα.
Υποστήριξε επίσης ότι «ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας δεν είναι απλώς οικονομική διένεξη, αλλά έχει βαθύτερες πολιτικές ρίζες».
Τα προστατευτικά μέτρα αποτελούν ένδειξη πολιτικής αμηχανίας, η οποία προκύπτει από τις χρόνια ανισορροπίες στις μεγαλύτερες οικονομίες, που επηρεάζουν αρνητικά την παγκόσμια οικονομία. Οι χώρες με πλεονάσματα, όπως η Κίνα, έχουν ωφεληθεί από τις μαζικές εξαγωγές τους, ενώ οι ΗΠΑ έχουν την ξεχωριστή δυνατότητα να χρηματοδοτούν τα ελλείμματά τους χωρίς να χάνουν την αξιοπιστία τους. Αυτό δημιούργησε ευπάθειες στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.»
«Αξίζει να εξετάσουμε σε βάθος την ευρύτερη εικόνα:
Εδώ και δεκαετίες, οι ΗΠΑ εκμεταλλεύονται το πλεονέκτημα του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, επιτυγχάνοντας χαμηλό κόστος δανεισμού λόγω της παγκόσμιας ζήτησης για δολάρια. Στην πράξη, διατηρούσαν το ελλειμματικό τους ισοζύγιο πληρωμών χωρίς πίεση στο νόμισμα τους χάρη στην αγορά αμερικανικών ομολόγων από τη διεθνή κοινότητα. Αυτό επιβεβαιώθηκε το 2009-2010 όταν η Κίνα στήριξε το δολάριο κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, αυξάνοντας τα συναλλαγματικά της αποθέματα. Οι ΗΠΑ κατάφεραν να αναπτύξουν αναλογικά ανεπτυγμένες κεφαλαιαγορές, χάρη στη χρηματοπιστωτική απορρύθμιση και στην πρακτική ισχυρών μονοπωλίων στις τεχνολογίες και άλλους τομείς.»
Μπορούσαν έτσι, να καταναλώνουν την αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για δολάρια. Όμως, οι πολιτικές επιπτώσεις αυτού του σαθρού συστήματος ήταν σοβαρές:
Η προτεραιότητα στον χρηματοπιστωτικό τομέα οδήγησε σε αποδυνάμωση της βιομηχανίας και της μεταποίησης στις ΗΠΑ, με εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας να έχουν χαθεί.
Η στρατηγική αυτή συνέβαλε σε μια μορφή «ιδιωτικού κεϋνσιανισμού», όπου τα μεσαία και πιο ευάλωτα στρώματα βασίζονται στην εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό αντί για την ύπαρξη ενός ισχυρού δημόσιου κοινωνικού κράτους. Έτσι, ήταν αναγκασμένα να επενδύουν στον ιδιωτικό τομέα για τη στήριξη της εκπαίδευσής τους και άλλων αναγκών τους, χωρίς κοινωνική δικτύωση.
Ως αποτέλεσμα, ο χρηματοοικονομικός πλούτος απέκτησε προνόμια, η απόδοση του οποίου είναι υψηλότερη από αυτή του κόσμου της εργασίας, με αποτέλεσμα την αύξηση των ανισοτήτων.
Από την άλλη, η Κίνα και σε μικρότερο βαθμό η Ευρώπη διατηρούν μεγάλα πλεονάσματα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, με την κινεζική οικονομία να αποταμιεύει τα μισά περίπου από τα έσοδά της ενώ επενδύει σχεδόν αμελητέα ποσοστά στην εσωτερική αγορά.
Η συμπίεση της εσωτερικής ζήτησης οφείλεται σε πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες: την άνιση διανομή του εισοδήματος και την απουσία κοινωνικού κράτους. Παράλληλα, η στήριξη του αμερικανικού χρέους προβάλλει μία υπερτίμηση του δολαρίου, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των κινεζικών προϊόντων.
Αναφορικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ατελής ολοκλήρωση της, σε συνδυασμό με τις πολιτικές λιτότητας της προηγούμενης δεκαετίας, δεν υποστήριξε καμιά αντίστοιχη αποτελεσματική στρατηγική για την ενίσχυση της αγοράς της. Αν και έχει πλεονάσματα συγκριτικά με τις ΗΠΑ, η Ευρώπη παραμένει αμυντικά και παραγωγικά εξαρτημένη από τρίτες χώρες, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη.
Σήμερα, το καπάκι της χύτρας που βράζει για χρόνια εκτοξεύεται. Η στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ να ενισχύσει τους δασμούς ώστε να «ξανακάνει μεγάλη την Αμερική» είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ούτε η αδιαφορία ούτε οι απλουστευμένες προσεγγίσεις θα προσφέρουν λύσεις σε αυτά τα γιγάντια προβλήματα.»
«Παρά την αρνητική κατάσταση, διακρίνεται μια αχτίδα αισιοδοξίας, η οποία εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι ανισορροπίες στις μεγαλύτερες οικονομίες είναι η βαθύτερη αιτία για τους εμπορικούς πολέμους, κάτι που δείχνει ότι οι λύσεις πρέπει να αναζητηθούν στην εσωτερική αναδιανομή και όχι σε διεθνείς συγκρούσεις, όπως επιλέγουν ορισμένοι σήμερα. Αυτό είναι το κρίσιμο πολιτικό ζητούμενο για τον δυτικό κόσμο και πρέπει να αποτελέσει στόχο των προοδευτικών δυνάμεων που έχουν οραματισμούς και μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Ποιες είναι αυτές;
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, απαιτείται περισσότερη συνεργασία και αμοιβαία κατανόηση. Χρειάζεται να ενισχύσουμε τους διεθνείς οργανισμούς που έχουν ιδρυθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αντί να τους υπονομεύουμε, όπως κάνουν ορισμένες ισχυρές χώρες τα τελευταία χρόνια. Η Κίνα πρέπει να βελτιώσει την εσωτερική της κατανάλωση και να συγκροτήσει ένα κοινωνικό κράτος που θα αποτρέπει τη σωρευμένη αποταμίευση των πολιτών για λόγους ασφαλείας. Αυτά προϋποθέτουν καλύτερους μισθούς και ενίσχυση της μεσαίας τάξης, καθώς και περαιτέρω δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ οφείλουν να μειώσουν τα μεγάλα τους ελλείμματα και την εξουσία του χρηματοπιστωτικού τους τομέα, αποσκοπώντας στη δημιουργία νέας ισορροπίας εσωτερικά. Αυτό απαιτεί πολιτικές αναδιανομής υπέρ των εργαζομένων και εις βάρος των πλουσίων που κατέχουν τον πλούτο.
Η μείωση των ανισοτήτων θα προσφέρει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, καθώς η αποδοτικότητα της αγοραστικής δύναμης θα συνδέεται λιγότερο με τον εύκολο τραπεζικό δανεισμό – που έχει επηρεάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού – και πιο πολύ με την κοινωνική στήριξη. Έτσι, οι ΗΠΑ θα είναι λιγότερο ευάλωτες σε χρηματοπιστωτικές κρίσεις.
Τέλος, η Ευρώπη, πρέπει να αξιοποιήσει τις σημερινές προκλήσεις για να δημιουργήσει μία νέα στρατηγική. Ενώ φέρω αμφιβολίες, οφείλω να χρησιμοποιήσω την αισιοδοξία μου. Αυτές οι εξελίξεις πρέπει να αποτελέσουν κάλεσμα αφύπνισης για συλλογικές δράσεις. Όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα από ότι κάθε κράτος ξεχωριστά, κάτι που είναι και η βάση του οράματος της Ενωμένης Ευρώπης. Οραματιζόμαστε, ως Σοσιαλδημοκράτες, μια Ευρώπη με στρατηγική αυτονομία και ενίσχυση σε όλους τους τομείς: οικονομικά, ανταγωνιστικότητα, κρίσιμες πρώτες ύλες, τεχνολογία, άμυνα και εξωτερική πολιτική.
Για το λόγο αυτό, είναι προτιμότερο για την Ευρώπη να μην εστιάζει μόνο στους δασμούς του Τραμπ – αν και πρέπει να το κάνουμε – αλλά να εξετάσουμε και τις δικές μας αδυναμίες. Όπως έχει επισημάνει και ο Μάριο Ντράγκι, η κοινή αγορά δεν είναι τόσο ενιαία όσο νομίζουμε. Υπάρχουν υψηλές εσωτερικές περιορισμοί στο εμπόριο και τις υπηρεσίες, καθώς και στην αγορά ενέργειας και κεφαλαίων. Μία κρίσιμη παράμετρος για την ενίσχυση της Ένωσης είναι η καθόριση κοινής αμυντικής πολιτικής. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσουν όλα τα κράτη μέλη. Ας προχωρήσουμε με εκείνους που θέλουν και μπορούν.
Οι απαιτούμενες ενέργειες περιλαμβάνουν:
- Η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες δεν θα πρέπει να μετατραπεί σε «ρήτρα αποφυγής» για σύγχρονες πολιτικές οικονομικής ενοποίησης.
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εξασφαλίσει το ποσό των 800 δισ. ευρώ για την αμυντική βιομηχανία και όχι να επιβαρύνει χώρες όπως η Ελλάδα, που έχουν ιστορικά μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες. Χρειάζεται πολιτική βούληση για την έκδοση ειδικών ομολόγων για αμυντικούς σκοπούς.
- Τα κονδύλια για τις πολιτικές συνοχής δεν πρέπει να μειωθούν, διότι η κοινωνική μας μονάδα είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.
- Πρέπει να αποκλειστεί η Τουρκία από τη νέα ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική. Ένα κράτος που έχει δημιουργήσει προκλήσεις, όπως το Αττίλα, δεν μπορεί να συμμετέχει στην ευρωπαϊκή στρατηγική.»
Ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρθηκε και στην Ελλάδα, επισημαίνοντας:
«Σε αυτή την ταραχώδη εποχή, πρέπει να επενδύσουμε σε όλους τους παράγοντες ισχύος. Η άμυνα δεν είναι το μόνο στοιχείο ισχύος. Αφορά και το δημογραφικό, το κοινωνικό κράτος, την οικονομία, και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, που έχει κλονιστεί με την παρούσα κυβέρνηση. Χρειάζεται μακροπρόθεσμο σχέδιο και αποφασιστικότητα.
Στον τομέα της αμυντικής παραγωγής, πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτήν την ιστορική συγκυρία. Δεν μπορούμε να είμαστε μόνο καταναλωτές αμυντικού εξοπλισμού, πρέπει να παράγουμε και να συμμετέχουμε σε συμπαραγωγές ώστε να επωφεληθεί ο ελληνικός λαός από αυτές τις δαπάνες. Πρέπει να ενισχύσουμε την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει υποστεί σοβαρή καταστροφή.
Η κυβέρνηση έφερε την υποχρεωτική ελληνική συμμετοχή στα εξοπλιστικά στα 25%. Ωστόσο, πρέπει να δούμε τα πραγματικά δεδομένα. Στα 12ετή προγράμματα εξοπλισμών ύψους 25 δισ. ευρώ, τα 16 δισ. έχουν ήδη δοθεί και η συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας ανέρχεται μόλις στα 70 εκατομμύρια ευρώ, λιγότερο από 1%. Στη διαδικασία αυτή, η εγχώρια παραγωγή δεν προχωρεί. Θα θέλαμε να δούμε αλλαγές στα μελλοντικά προγράμματα.
Η ενίσχυση κάθε τομέα της εθνικής ισχύος συνεπάγεται πολλές προκλήσεις, όπως:
- τη βελτίωση των εισοδημάτων των πολιτών και τον έλεγχο της αγοράς,
- ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα,
- την οικοδόμηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για βιώσιμη ανάπτυξη.
Ποιες είναι οι πραγματικές συνθήκες σήμερα;
Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για το υπερπλεόνασμα, αλλά πρέπει να δούμε τα δεδομένα. Πώς συνδυάζονται αυτά τα υπερπλεονάσματα του 4,8% του ΑΕΠ με τα υψηλά ληξιπρόθεσμα χρέη, τη στάση πληρωμών σε δημόσια έργα και την εξάρτηση από έμμεσους φόρους;
Ο ΟΟΣΑ έριξε φως στην κυβερνητική αφήγηση περί μείωσης των φορολογικών βαρών:
- Η Ελλάδα έχει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα, αλλά είναι και μία από τις χώρες με την πιο άδικη φορολογική επιβάρυνση σε βάρος των οικογενειών.
- Η συνολική επιβάρυνση των εργαζομένων με παιδιά διαφέρει μόνο κατά 2 μονάδες από όσους δεν έχουν.
- Η χώρα μας κατατάσσεται τέταρτη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ για αυτή την αρνητική φορολογική απόδοση.
- Επιπλέον, η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες που δεν έχουν προχωρήσει σε τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, κάτι που αύξησε την επιβάρυνση των μισθωτών χωρίς παιδιά, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Αυτή είναι η πραγματική κατάσταση του υπερπλεονάσματος! Σαφής εικόνα χωρίς εξωραϊσμούς.
Ταυτόχρονα, μιλάμε για σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα των 27 που το ΑΕΠ της παραμένει μικρότερο από το 2010. Ως αποτέλεσμα, έχουμε τη δεύτερη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη.
Για το 2024, καταγράφουμε το δεύτερο υψηλότερο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στην ευρωζώνη (6,4%), παρά τη δυνατότητα από το Ταμείο Ανάκαμψης που ήταν ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μας προτύπου.
Η υποτίμηση του μεγέθους της ελληνικής αγοράς δεν δικαιολογεί την υψηλή ζωή. Η ακρίβεια είναι σε ανησυχητικά επίπεδα, με την κυβερνητική αδιαφορία. Ο δομικός πληθωρισμός παραμένει σταθερά πιο ψηλός από τον μέσο ευρωπαϊκό. Σε στρατηγικούς τομείς, η αγορά ελέγχεται από ισχυρά ολιγοπώλια. Ο πολίτης είναι σε κατάσταση ευαλωτότητας. Και αυτό απαιτεί παρέμβαση από το κράτος.
Απαιτούνται ισχυρές πολιτικές και θεσμικές αλλαγές ώστε να περιοριστεί η ασυδοσία των καρτέλ.
Ως μελλοντική κυβέρνηση δεσμευόμαστε να εφαρμόσουμε ένα φιλόδοξο και ρεαλιστικό σχέδιο για τη στέγαση και κανόνες στην αγορά.
Δεν φτάνουν τα επιδόματα. Είναι περιστασιακές λύσεις για τις ανισότητες και τις λιγοστές ευκαιρίες για τις νεότερες γενιές.
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα μένει υψηλός και λόγω της ασυδοσίας των πολυεθνικών.
Μάλιστα, ο Πρωθυπουργός δήλωσε πρόσφατα ότι «η Ελλάδα δεν είναι μπανανία». Επιστολή εστάλη και στην κυρία φον ντε Λάιεν, γιατί ξεχάσαμε αυτό το θέμα στη δημόσια συζήτηση;
Αλλά στην πράξη δεν έχει γίνει καμία θεσμική παρέμβαση για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας των πολυεθνικών. Αντιθέτως, συνεχίζουν να περνούν το 60% των προϊόντων τους μέσω εσωτερικών συναλλαγών, γεγονός που καθιστά τα προϊόντα ακριβότερα κατά 20% έως 300% για τον Έλληνα καταναλωτή.
Θυμόμαστε όλοι την υπόθεση του βρεφικού γάλακτος… Οι φωνές της δημόσιας γνώμης είχαν ξεσηκωθεί. Θέσαμε ανώτατα όρια τιμών. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Ποιες είναι οι ενέργειες;
Η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών είναι αναγκαία.
Η αρμόδια υπηρεσία ελέγχου για τις πολυεθνικές είναι υποστελεχωμένη και δεν διαθέτει επαρκές προσωπικό για να ασκεί το απαραίτητο έλεγχο.
Η κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόσει σύγχρονες πρακτικές ελέγχου. Χρειάζεται να συγκριθούν οι τιμές πώλησης ίδιων προϊόντων από διαφορετικές θυγατρικές σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα σε επίπεδο Ευρώπης.
Καταλήγοντας, εμείς θα προτείνουμε ένα συνεκτικό πλαίσιο θεσμικών παρεμβάσεων:
- Για τις εσωτερικές συναλλαγές των πολυεθνικών -ξένων και ελληνικών-,
- Για την ενίσχυση και αναδιάρθρωση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού,
- Για τη δημιουργία Ενιαίας Αρχής Καταναλωτών, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε προσπαθήσει δύο φορές να νομοθετήσουμε αυτό το ζήτημα στη Βουλή και η κυβέρνηση το απορρίπτει. Θέλουμε ένα ισχυρό καταναλωτικό κίνημα που θα γνωρίζει ποιοι εκμεταλλεύονται την τσέπη του πολίτη.»
Με αυτές τις ενέργειες, θα εισαχθούν κανόνες στην αγορά και να περιοριστεί η κερδοσκοπία!
Μόνο έτσι ο ελληνικός πληθυσμός δεν θα πληρώνει «καπέλο» στα προϊόντα που αγοράζουν άλλοι Ευρωπαίοι με μεγαλύτερους μισθούς.
Ο σύγχρονος κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Η μετάβαση στη νέα εποχή πρέπει να γίνει με βάση τις αξίες της συνεργασίας, δικαιοσύνης και κοινωνικής ειρήνης. Δεν πρέπει να επιστρέψουμε σε προσεγγίσεις ισχύος και ανταγωνισμού που μας οδήγησαν σε κρίσεις και αποτυχίες.
Για την πατρίδα μας, η μοναδική πορεία είναι προ forward. Χρειαζόμαστε σχέδιο, συνεννόηση και σοβαρό δημόσιο διάλογο χωρίς διχασμούς. Πρέπει να μάθουμε να συζητάμε πιο ποιοτικά παρά τις ιδεολογικές μας διαφορές.
Η Ευρώπη έχει επίσης ρόλο. Πιστεύω σε μια ισχυρή και αυτόνομη Ευρώπη. Χωρίς μια ισχυρή Ευρώπη, δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε μακροπρόθεσμα την ευημερία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Πρέπει να επενδύσουμε δυναμικά στο όραμα της Ενωμένης Ευρώπης, όχι απλώς να ακολουθούμε τις ισχυρές χώρες της. Το παρόν είναι μια ιστορική ευκαιρία. Ας την αξιοποιήσουμε σωστά, αποφεύγοντας τα λάθη του παρελθόντος.
