Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θεωρεί τους δασμούς ως το πανάκεια: ένα αξιόπιστο οικονομικό εργαλείο που μπορεί να αποκαταστήσει την βιομηχανική δύναμη της Αμερικής, να φέρει τα ξένα κράτη προ των ευθυνών τους, να αποκαταστήσει την ισορροπία στο εμπόριο και να δημιουργήσει έσοδα για την εξόφληση του ελλείμματος των ΗΠΑ, καθώς και για τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων των Αμερικανών, σύμφωνα με ανάλυση του CNN.
Ο Τραμπ έχει απόλυτο δίκιο ότι οι δασμοί μπορούν να συμβάλλουν στην επίτευξη πολλών από αυτές τις υποσχέσεις. Χρησιμοποιούμενοι σωστά, οι δασμοί μπορούν να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή, καθιστώντας τα ξένα αγαθά πιο ακριβά. Η Αμερική, ως μια μεγάλη και ποικιλόμορφη οικονομία, δεν εξαρτάται τόσο από το εμπόριο όσο οι γείτονές της, και μπορεί να επιτύχει σημαντική ζημιά στις οικονομίες άλλων χωρών χωρίς να υποστεί ύφεση. Τα έσοδα που προκύπτουν από τους δασμούς θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση κάποιων εκ των ελλειμμάτων.
Τα προβλήματα της στρατηγικής του Τραμπ
Ωστόσο, όπως λέει και η παροιμία, όταν κάτι ακούγεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό, συνήθως είναι. Το πρόβλημα με το σχέδιο του Τραμπ είναι ότι οι δασμοί δεν μπορούν να επιτύχουν όλους αυτούς τους στόχους ταυτόχρονα, διότι οι στόχοι του συχνά συγκρούονται.
Για παράδειγμα, εάν οι δασμοί λειτουργούν ως μοχλός πίεσης, θα πρέπει να καταργηθούν όταν επιτευχθεί συμφωνία με τις χώρες, σημαίνοντας ότι δεν θα υπάρχουν δασμοί για την αποκατάσταση του εμπορικού ισοζυγίου. Εάν στοχεύουν στην προώθηση της βιομηχανίας της Αμερικής, δεν μπορούν επίσης να αυξήσουν τα έσοδα για να καλύψουν τα ελλείμματα. Αν οι Αμερικανοί στραφούν σε εγχώρια προϊόντα, τότε ποιος θα πληρώσει τους δασμούς στα εισαγόμενα αγαθά;
Επιπλέον, η δασμολογική στρατηγική του Τραμπ μπορεί να προκαλέσει περισσότερη ζημιά στην αμερικανική οικονομία παρά να την ωφελήσει. Ο 47ος εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ πρόσφατα παραδέχτηκε ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν «αναταραχή», και οι μετοχές σημείωσαν πτώση τη Δευτέρα (10/3) καθώς ο Τραμπ αρνήθηκε να εγγυηθεί ότι η Αμερική θα αποφύγει την ύφεση εξαιτίας των εμπορικών πολιτικών του.
Ωστόσο, ο Τραμπ φαίνεται να έχει ειλικρινή πίστη στην εφαρμογή των δασμών. Συχνά αναφέρει τον πρώην πρόεδρο Γουίλιαμ Μακ Κίνλεϊ, ο οποίος, πάνω από έναν αιώνα πριν, είχε επιβάλει υψηλούς δασμούς σε ξένες χώρες πριν την εισαγωγή του φόρου εισοδήματος. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι δασμοί είναι «μια όμορφη λέξη» που θα αναδείξει ξανά την πλούσια Αμερική.
Ανεξαρτήτως των καθυστερήσεων και των υποχωρήσεων, ο Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να επιβάλει υψηλούς δασμούς σε ξενικά προϊόντα από τις 2 Απριλίου, για διάφορους λόγους.
Φαιντανύλη και μετανάστευση
Ο Τραμπ ανέφερε ότι οι δασμοί 20% που επιβλήθηκαν στην Κίνα και οι δασμοί 25% που έχει επιβάλει (κυρίως με καθυστέρηση) στο Μεξικό και τον Καναδά, αποσκοπούν στο να πιέσουν αυτές τις χώρες να σταματήσουν την εισροή φαιντανύλης και την παράνομη μετανάστευση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ δήλωσε επανειλημμένα ότι οι καθυστερημένοι δασμοί, που είναι προγραμματισμένοι να τεθούν σε εφαρμογή στις 2 Απριλίου, θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι να θεωρήσει ο Τραμπ ότι οι χώρες έχουν καταβάλει ουσιαστικές προσπάθειες να περιορίσουν την είσοδο της φαιντανύλης.
«Αν σταματήσει η φαιντανύλη, νομίζω ότι οι δασμοί θα αρθούν», είπε ο Λούτνικ την Κυριακή (9/3) στο NBC. «Αλλά αν η φαιντανύλη συνεχιστεί ή αν ο πρόεδρος έχει αμφιβολίες γι’ αυτό, θα παραμείνουν μέχρι να νιώσει άνετα. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Πρέπει να σωθούν οι ζωές των Αμερικανών».
Οι δασμοί του Τραμπ στο Μεξικό και στον Καναδά αποτελούν μέρος ενός «πολέμου κατά των ναρκωτικών, όχι ενός εμπορικού πολέμου», δήλωσε ο διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, Κέβιν Χάσετ.
Αύξηση εσόδων
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με το CNN, οι εκτιμήσεις του Τραμπ για τα έσοδα από τους δασμούς είναι εντυπωσιακά υψηλές.
«Θα εισπράξουμε τρισεκατομμύρια δολάρια και θα δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας όπως δεν έχουμε ξαναδεί», είπε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ομιλίας του στο Κογκρέσο. «Οι δασμοί είναι πηγή πλούτου για την Αμερική, θα κάνουμε ξανά την Αμερική μεγάλη».
«Θα γίνουμε τόσο πλούσιοι που δεν θα ξέρετε πού να ξοδέψετε όλα αυτά τα χρήματα», πρόσθεσε ο Πρόεδρος.
Η Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό εκτιμά ότι οι δασμοί των προϊόντων από την Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά θα αποφέρουν περίπου 120 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε 10 χρόνια.
Ωστόσο, το ζήτημα είναι ότι οι δασμοί δεν προορίζονται να παραμείνουν για πολύ. Εάν η κυβέρνηση του Τραμπ δηλώσει ότι θα «απομακρυνθούν» μόλις αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φαιντανύλης, ελπίζουμε ότι δεν θα παραμείνουν ισχύοντες για μια δεκαετία.
Στην πραγματικότητα, ο Χάσετ δήλωσε ότι η πρόοδος της φαιντανύλης είναι ο λόγος που ο Τραμπ καθυστέρησε δύο φορές τους δασμούς για τον Καναδά και το Μεξικό: «Όταν τους παρακολουθήσαμε να σημειώνουν πρόοδο στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών, χαλαρώσαμε κάποιους δασμούς γιατί σημειώνουν πρόοδο», δήλωσε.
Θέσεις εργασίας στην βιομηχανία
«Θα δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και θα ανοίξουμε εργοστάσια. Θα είναι υπέροχα», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια πτήσης στο προεδρικό αεροσκάφος. Για να το επιτύχει αυτό, έχει προτείνει συχνά χαμηλότερους φόρους για προϊόντα που παράγονται στην Αμερική και υψηλότερους φόρους για ξενικά προϊόντα.
Κατά την ομιλία του στο Κογκρέσο, υπογράμμισε ότι επιθυμεί να μειώσει τους φόρους στους εγχώριους παραγωγούς και στη βιομηχανία. Αν όμως δεν κατασκευάζεις το προϊόν σου στην Αμερική, θα πληρώσεις δασμούς, και σε ορισμένες περιπτώσεις, αρκετά υψηλούς.
Αυτή είναι μια προσέγγιση «μαστίγιο και καρότο» στην εμπορική πολιτική, την οποία ο Τραμπ πιστεύει ότι θα αναζωογονήσει τη βιομηχανία της Αμερικής.
«Αυτό, μαζί με τις άλλες πολιτικές μας, θα επιτρέψει στην αυτοκινητοβιομηχανία μας να ανθίσει πλήρως. Θα εκτιναχθεί», δήλωσε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα.
Όπως έχει επισημάνει επανειλημμένα ο Τραμπ στις επιχειρήσεις: «Εάν φτιάχνετε προιόντα στην Αμερική, δεν πληρώνετε δασμούς. Αλλά εάν οι εταιρείες ακολουθούν τις προτάσεις του Τραμπ, τότε δεν μπορεί η Αμερική να αυξήσει τα έσοδά της από δασμούς από αυτές.
Αποπληρωμή χρέους και μείωση φόρων
Μια από τις πρώτες ενέργειες του Τραμπ ως προεδρικός υποψήφιος ήταν να διατάξει το Υπουργείο Οικονομικών να εξετάσει την δυνατότητα δημιουργίας μιας «Υπηρεσίας Εξωτερικών Εσόδων» για τη συλλογή εσόδων από δασμούς που θα χρηματοδοτούσαν την αποπληρωμή του αμερικανικού χρέους και θα μείωναν τους φόρους.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την Υπηρεσία Εξωτερικών Εσόδων και ο στόχος του είναι πολύ απλός: να καταργήσει την Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων και να αναγκάσει όλους τους ξένους να πληρώσουν», δήλωσε ο Λούτνικ στο Fox News στα τέλη Φεβρουαρίου.
Με άλλα λόγια: Η Αμερική θα συγκεντρώσει αρκετά έσοδα από τους δασμούς του προεδρικού σχεδίου του Τραμπ, ώστε οι Αμερικανοί πολίτες να μην χρειάζεται πια να πληρώνουν φόρους εισοδήματος.
Το πρόβλημα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεντρώνουν περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από φόρους εισοδήματος, ενώ ταυτόχρονα εισάγουν αγαθά αξίας περίπου 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι οι δασμοί θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 100% σε όλα τα εισαγόμενα αγαθά προκειμένου να αντικαταστήσουν τους φόρους εισοδήματος, ένα παράλογο επίπεδο που θα προκαλούσε σοκ στις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Αυτό είναι σχεδόν απίθανο να συμβεί, αλλά οι αυξημένες τιμές θα μπορούσαν να περιορίσουν τις καταναλωτικές δαπάνες, χτυπώντας τελικά την οικονομία, την οποία οι δασμοί προσπαθούν να στήσουν.
Αποκατάσταση της τάξης
«Είμαστε θύματα για δεκαετίες από σχεδόν κάθε χώρα του πλανήτη και δεν θα το αφήσουμε να συμβεί ξανά», δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του την περασμένη εβδομάδα. «Άλλες χώρες έχουν χρησιμοποιήσει δασμούς εναντίον μας εδώ και δεκαετίες και τώρα είναι η σειρά μας να τους εφαρμόσουμε ενάντια σε αυτές».
Ο Τραμπ υποσχέθηκε αμοιβαίους δασμούς σε ορισμένα προϊόντα από τις 2 Απριλίου, ισοφαρίζοντας τους δασμούς ξένων κρατών σε δολάριο προς δολάριο με σκοπό την αποκατάσταση της εμπορικής δικαιοσύνης. Όταν η Αμερική φορτώνεται με υψηλότερους δασμούς και έχει εμπορική ανισορροπία, ο Τραμπ συχνά λανθασμένα το ερμηνεύει ως «επιδότηση» ή «χαμένη ευκαιρία».
«Στην πραγματικότητα, οι άλλες χώρες απολαμβάνουν επιδοτήσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων», δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα το αποδεχθούν πια».
Ειδικοί οικονομολόγοι εκφράζουν, σχεδόν ομοφώνως, ότι το εμπορικό έλλειμμα δεν είναι χαμένη ευκαιρία ούτε επιδότηση. Στην πραγματικότητα, μπορεί να αντιπροσωπεύει μια υγιή οικονομία. Οι δασμοί δεν αναμένονται να μειώσουν σημαντικά το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής με άλλες χώρες. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η καταναλωτική δύναμη των Αμερικανών μειώνεται.
