Λίγες ώρες πριν ο Ρόμπερτ Πρέβοστ εμφανιστεί στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου ως νέος Πάπας (Λέων ΙΔ’), μια ομάδα επιστημόνων είχε ήδη προβλέψει την εκλογή του, χρησιμοποιώντας την «επιστήμη των δικτύων».
Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε διαδικτυακά λίγες ώρες πριν από την εκλογή του Πρέβοστ (09/05), χαρτογράφησε τις εσωτερικές σχέσεις του Κολλεγίου των Καρδιναλίων και ανέδειξε τον Πρέβοστ ως τον πιο ισχυρό υποψήφιο – πριν καν εκδηλωθεί ο λευκός καπνός από την Καπέλα Σιξτίνα.
Ο νέος Πάπας και η προσωπικότητά του
Ο 69χρονος Ρόμπερτ Πρέβοστ, γεννημένος στο Σικάγο, εξελέγη διάδοχος του πάπα Φραγκίσκου ύστερα από δύο ημέρες ψηφοφορίας στο Κονκλάβιο και φέρει τον τίτλο Λέων ΙΔ’.
Ο νέος Ποντίφικας μιλά πέντε γλώσσες, έχει εργαστεί για δεκαετίες στη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη, και διαθέτει πτυχίο στα Μαθηματικά.
Οι ιταλικές εφημερίδες τον συστήνουν ως «Latin Yankee», υποδηλώνοντας την απόκλισή του από την παραδοσιακή εικόνα του Πάπα, γεγονός που πιθανόν εξηγεί γιατί ούτε οι στοιχηματικές εταιρείες ούτε η τεχνητή νοημοσύνη μπόρεσαν να προβλέψουν σωστά το αποτέλεσμα.
Το Κονκλάβιο
Όταν ένας Πάπας παραιτείται ή πεθαίνει, οι Καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών καλούνται να συμμετάσχουν στο επόμενο Κονκλάβιο.
Οι μυστικές ψηφοφορίες διεξάγονται κάτω από την εντυπωσιακή οροφή της Καπέλα Σιξτίνα, και απαιτείται πλειοψηφία 2/3 για την εκλογή νέου Ποντίφικα.
Τέσσερις γύροι ψηφοφορίας διεξάγονται καθημερινά, και μόλις επιτευχθεί η εκλογή, καίγονται τα ψηφοδέλτια με χημικά για να παραχθεί ο λευκός καπνός – όπως συνέβη στην περίπτωση του Λέων ΙΔ’.
Ιταλοί ερευνητές χαρακτηρίζουν αυτή τη διαδικασία «το πιο κλασικό τελετουργικό όπου το μυστήριο και η πνευματικότητα συνδυάζονται με την ιστορία».
Παρόλο που η διαδικασία είναι ιδιαίτερα κλειστή και προστατευμένη από την δημοσιότητα, μεταξύ των κλειστών θυρών διαδραματίζονται δυναμικές που θυμίζουν εκλογές προεδρίας ή διορισμό διευθυντών.
«Και στην Εκκλησία, όπως σε κάθε ανθρώπινη οντότητα, οι σχέσεις έχουν σημασία», δήλωσε ο καθηγητής κοινωνικών δικτύων στο Πανεπιστήμιο Μποκόνι, Τζουζέπε Σόντα.
«Όσο πιο συνδεδεμένος, ευρέως γνωστός και στο επίκεντρο πληροφοριών είναι ένα άτομο, τόσο πιο πιθανό είναι να αναδειχθεί ως ενοποιητική προσωπικότητα», προσθέτει.
Η διαδικασία πρόβλεψης
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον υποψήφιο διδάκτορα και ειδικό στα δεδομένα Λεονάρντο Ρίτσο, χρησιμοποίησε την επιστήμη των δικτύων για να αναλύσει το «εκκλησιαστικό δίκτυο» του Κονκλαβίου.
«“Μαντέψαμε” τον Πάπα χρησιμοποιώντας την επιστήμη των δικτύων», έγραψε ο Ρίτσο στην πλατφόρμα Χ.
«Στηρίξαμε την ανάλυση μας σε τρία κριτήρια που καθορίζουν τη “διάδοση” ενός Καρδιναλίου στο εκκλησιαστικό δίκτυο», εξήγησε.
The elected Pope scored first in our metrics of Status (eigenvector centrality). While we weren’t trying to “guess”, our aim was to show that a robust methodology, grounded in sound theory, can illuminate even the most obscure corners of human behavior and organizational dynamics. pic.twitter.com/sKurpQVwLC
— Leonardo Rizzo (@LnrdRizzo) May 9, 2025
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς και συνεργασίες, δηλώσεις, δεσμούς πίστης και αναγνωρίσεις, όπως προκύπτουν από ΜΜΕ.
Αυτό τους επέτρεψε να χαρτογραφήσουν την εκκλησιαστική εξουσία και να εντοπίσουν τους πιο ισχυρούς υποψήφιους του Κολλεγίου – με τον Πρέβοστ να κατατάσσεται πρώτος στην κατηγορία του «Status».
Σύμφωνα με την ανάλυση, ο Πρέβοστ βρέθηκε εμπρός από τους καρδινάλιους Γιου Χεουνγκ-Σικ από τη Νότια Κορέα, Άρθουρ Ρος από τη Βρετανία και Ζαν-Μαρκ Αβελίν από τη Γαλλία.
Αλλά για τα άλλα δύο κριτήρια –«έλεγχος πληροφοριών» και «κατασκευή συμμαχιών»– οι ανώτεροι υποψήφιοι ήταν διαφορετικοί: ο Άντερς Αρμπορέλιους από τη Σουηδία και ο Λουίς Αντόνιο Τάγκλε από τις Φιλιππίνες, αντίστοιχα.
«Ο εκλεγμένος Πάπας κατέλαβε την πρώτη θέση στη μέτρηση του Status (eigenvector centrality)», πρόσθεσε ο Ρίτσο.
«Έστω και αν δεν προσπαθούσαμε να “μαντέψουμε”, στόχος μας είναι να αποδείξουμε ότι μια στιβαρή μεθοδολογία, στηριγμένη σε ισχυρές θεωρίες, μπορεί να φωτίσει ακόμη και τις πιο σκούρες γωνίες της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της οργανωτικής δυναμικής».
Η επιστήμη δεν υποκαθιστά την πίστη
Οι ερευνητές δηλώνουν ότι είναι «επιστήμονες, όχι στοιχηματιστές» και ότι η εκλογή ενός Πάπα επηρεάζεται από «πολλές μεταβλητές», όπως «πνευματική έμπνευση» και διπλωματικές ικανότητες.
«Η εκλογή του Πάπα παραμένει μια διαδικασία που διακρίνεται από ιερότητα και απαιτεί σεβασμό», ανέφερε ο καθηγητής Σόντα. «Η επιστήμη, και ειδικά η επιστήμη των δικτύων, μπορεί να συμβάλει μόνο στην κατανόηση των ανθρώπινων διαδικασιών που την περιβάλλουν».
Τα πλήρη αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στις 8 Μαΐου στον ιστότοπο του Πανεπιστημίου Μποκόνι.
