Η θρησκευτική μνήμη της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν με βάγια (κλάδους φοινίκων), εορτάζεται αυτή την Κυριακή από την Εκκλησία.
Οι πιστοί ζητωκραύγαζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου», καθώς ο Ιησούς εισερχόταν στην πόλη. Από αυτήν την Κυριακή αρχίζει ουσιαστικά η Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών.
Κατά τον εσπερινό της εν λόγω Κυριακής, τελείται η ακολουθία του Νυμφίου, η οποία προετοιμάζει τη Μεγάλη Δευτέρα.
Η αναπαράσταση
Στις πρώτες εκκλησίες γιορτάζονταν τα γεγονότα αυτά με αναπαραστάσεις. Συγκεκριμένα, τον 4ο αιώνα στους Αγίους Τόπους, ο επίσκοπος προήρχετο με πομπή από το Όρος των Ελαιών στην είσοδο των Ιεροσολύμων πάνω σε «πώλου όνου», entouré από τον κλήρο, ενώ οι πιστοί προπορεύονταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
Στους βυζαντινούς χρόνους, γινόταν ο καθοριζόμενος «περίπατος του Αυτοκράτορα», όπου η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα με τη συμμετοχή του αυτοκράτορα που κρατούσε εικόνα του Χριστού, περιβεβλημένος από ιερωμένους, και κατέληγε στην Αγία Σοφία. Τη διαδικασία αυτή καθοδηγούσε ο λαμπαδάριος, ψάλλοντας «Ἐξέλθατε ἔθνη καὶ θεώσασθε σήμερον τὸν βασιλέα τῶν οὐρανῶν…».
Η τελετουργία και τα βάγια
Κατά την εκκλησιαστική λειτουργία της Κυριακής των Βαΐων, νωρίς το πρωί τελείται η Θεία Λειτουργία του Χρυσόστομου, ενώ το βράδυ πραγματοποιείται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας, δηλαδή η Ακολουθία του Νυμφίου.
Στο τέλος της μεγαλειώδους λειτουργίας, διανέμονται βάγια που ευλογούνται κατά τη διάρκεια της ακολουθίας του όρθρου.
Εξαιτίας της χαρμόσυνης ατμόσφαιρας της ημέρας, σήμερα επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, λαδιού και κρασιού, ενώ από αύριο, Μεγάλη Δευτέρα, ξεκινά εκ νέου αυστηρή νηστεία.
Άγιοι που τιμώνται στις 13 Απριλίου
Σήμερα εορτάζουν:
- Ο Άγιος Μαρτίνος ο Ομολογητής και Πάπας Ρώμης
- Ο Άγιος Ζωνεις ο Ρωμαίος και οι λοιποί Μάρτυρες
- Ο Άγιος Αρσένιος, Αρχιεπίσκοπος Ελασσώνος
- Η Αγία Θεοδοσία, η βασίλισσα και Γερόντιος ο υπηρέτης της
Ευχές σε όσους γιορτάζουν
Ονομαστική εορτή έχουν οι:
- Βάιος, Βάια, Βάγια, Βαΐα
- Δάφνη, Δάφνης
- Γερόντιος
- Μαρτίνος, Μαρτίνη, Μαρτίνα
