Κατερίνα Μπατζελή, πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, βουλευτής και ευρωβουλευτής
ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ γεωπολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται από τις παγκόσμιες κρίσεις -όπως η κλιματική αλλαγή, οι ενεργειακές μεταβολές, οι στρατηγικές εντάσεις και η τεχνολογική πρόοδος- η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επανεξετάσει τη δομή και τη λειτουργία της.
Η συζήτηση για τον νέο τρόπο διακυβέρνησης της Ε.Ε. είναι κυρίως πολιτική, με άμεσες επιπτώσεις στην ικανότητά της να παραμείνει γεωπολιτικός παίκτης με συνοχή και ανεξαρτησία.
Οι συζητήσεις επικεντρώνονται στα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Ε.Ε. και το νέο μοντέλο διακυβέρνησής της, επανακαθορίζοντας τις σχέσεις μεταξύ Ε.Ε. και εθνικών κυβερνήσεων, διεθνών οργανισμών και οικονομικών οντοτήτων.
1. ΤΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2027-2034 ενσωματώνει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και στρατηγική συνοχής. Η δημιουργία του «Υπερταμείου» και η κοινή δανειοληπτική ικανότητα απαιτούν αξιολόγηση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Η επιλογή για κοινό ευρωπαϊκό ταμείο σημαίνει μεταφορά δυνάμεων σε υπερεθνικό επίπεδο, με την προϋπόθεση ότι οι δημοκρατικοί μηχανισμοί θα ενισχυθούν.
2. Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ των «ιδίων πόρων» στοχεύει σε μια πιο ανεξάρτητη και προβλέψιμη Ε.Ε. Η θέσπιση νέων πηγών εσόδων, όπως η ψηφιακή φορολογία, μειώνει την εξάρτηση από εθνικές συμβολές. Η φορολογική κυριαρχία σχετίζεται άμεσα με την κρατική εξουσία, κάνοντάς την πολιτική πράξη ενοποίησης.
3. Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ στη χρηματοδότηση της Ε.Ε. αποτελεί πρόβλημα για πολλές περιφέρειες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Χωρίς διοικητική μεταρρύθμιση και αποτελεσματικούς μηχανισμούς, τα χρηματοδοτικά εργαλεία παραμένουν αναξιοποίητα. Η ανισότητα στην πρόσβαση ενισχύει την αντίληψη μιας «Ευρώπης πολλών ταχυτήτων», καθώς η εξέλιξη του Ταμείου Ανασυγκρότησης δείχνει τις εθνικές στρατηγικές και αδυναμίες.
4. ΤΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2027-2034 θα ενισχύσει τη διαχείριση προγραμμάτων μέσα από έλεγχο που θα συνδέεται με την πρόοδο της υλοποίησης και τις ευθύνες των κρατών-μελών. Το νέο μοντέλο θα προωθήσει την αξιολόγηση βάσει επιδόσεων, προάγοντας διαφάνεια και συνεργασία.
5. Η ΝΕΑ ΚΑΠ αφορά την παραγωγή τροφίμων, την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και την πολιτισμική ταυτότητα. Η επιτυχία της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής εξαρτάται από την ικανότητα των κρατών-μελών να σχεδιάσουν κατάλληλα Στρατηγικά Σχέδια και να μετασχηματίσουν τον αγροτικό τομέα σε πυλώνα ανάπτυξης.
6. Η ΠΙΘΑΝΗ ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ αποτελεί κρίσιμο σημείο. Αν η μεταρρύθμιση είναι ειλικρινής, θα πρέπει να εστιάζει στη διαφάνεια και στη λειτουργικότητα, αποφεύγοντας να γίνει απλά διαχειριστική λύση ανάγκης.
Η ΝΕΑ ευρωπαϊκή διακυβέρνηση απαιτεί θεσμική εμβάθυνση και πολιτική νομιμοποίηση. Η Ε.Ε. δεν θα πρέπει να γίνει υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, αλλά να υποστηρίξει τη συμμετοχή των πολιτών και την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Οι πολιτικές προτεραιότητες για τις εθνικές κυβερνήσεις περιλαμβάνουν:
1. Εθνική Στρατηγική Παραγωγικής Ανασυγκρότησης
2. Αναμόρφωση Κράτους και Διοίκησης
3. Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση με Νομιμοποίηση
4. Ενοποίηση με Κοινωνική Διάσταση
Η ΕΛΛΑΔΑ, ειδικότερα, καλείται να απαντήσει: Μπορεί και θέλει να επανασχεδιάσει το παραγωγικό της μοντέλο με δίκαιες και λειτουργικές προσεγγίσεις;
Η ΕΛΛΑΔΑ και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη πρέπει να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν να λειτουργούν αμυντικά ή θα προχωρήσουν στον σχεδιασμό της πορείας τους μέσα στην Ε.Ε.
Η ιστορική πρόκληση βρίσκεται μπροστά μας και οι πολίτες περιμένουν…
