Η εβδομάδα της Διακαινησίμου ξεκινά από την Κυριακή του Πάσχα και ολοκληρώνεται την Κυριακή του Θωμά ή Αντίπασχα. Κάθε μέρα της εβδομάδας αναφέρεται ως εξής:
- Δευτέρα της Διακαινησίμου
- Τρίτη της Διακαινησίμου, κ.ο.κ.
Σύμφωνα με την πηγή sansimera.gr, η ονομασία αυτή πιθανότατα προέρχεται από την έναρξη μιας περιόδου πνευματικής αναγέννησης και ανανέωσης για τους πιστούς που βαπτίστηκαν το Μεγάλο Σάββατο. Μέχρι την Κυριακή του Θωμά, οι νεοβαπτισθέντες φορούσαν λευκά ρούχα, γι’ αυτό και η εβδομάδα αυτή αποκαλείται «Λευκή Εβδομάδα».
Κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας της Διακαινησίμου, επιτρέπεται η «κατάλυσις εις πάντα» (όλοι οι τύποι τροφής είναι επιτρεπτοί), ενώ παλαιότερα οι δουλειές και τα δημόσια θεάματα (όπως οι ιπποδρομίες) απαγορεύονταν για όλη την εβδομάδα.
Στην περίοδο του Βυζαντίου, οι εορτασμοί ήταν λαμπροί και εντυπωσιακοί. Ο αυτοκράτορας καλούσε τους φτωχούς σε γεύμα, ενώ την Πέμπτη της Διακαινησίμου υποδέχονταν τον κλήρο και προσέφεραν γεύμα στον Πατριάρχη. Μάλιστα, τις ημέρες αυτές, οι καταδικασμένοι για ελαφριά εγκλήματα απολύονταν από τις φυλακές από τον ανώτατο άρχοντα.
Κατά την Παρασκευή της Διακαινησίμου, η εκκλησία τιμά τη Ζωοδόχο Πηγή, προς τιμήν των εγκαινίων που πραγματοποιήθηκαν από τον αυτοκράτορα Λέοντα Α’ (5ος αιώνας), του ομώνυμου θαυματουργού ναού στην Κωνσταντινούπολη, που σήμερα ονομάζεται Μπαλουκλή. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν οι Ζώης, Ζωή, Ζήσης, Ζήσιμος και Πηγή.
Έθιμα της Εβδομάδας της Διακαινησίμου
Δευτέρα της Διακαινησίμου
Στα Γιαννιτσά Πέλλας αναβιώνουν οι «Κουνιές», όπου στην πόλη στήνονται κούνιες για να αιωρούνται όσοι επιθυμούν, προκειμένου να ευχηθούν «καλό» για υγεία και πλούσια σοδειά.
Στην Καστανούσα Σερρών και τις Κρηνίδες Καβάλας αναβιώνει το ποντιακό έθιμο των «αυγομαχιών», όπου οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν τριάντα αβγά ο καθένας και νικητής αναδεικνύεται εκείνος με τα λιγότερα σπασμένα αβγά.
Στην Αράχωβα διεξάγεται ο παραδοσιακός αγώνας των γερόντων, όπου άνδρες μεγάλης ηλικίας αγωνίζονται σε ανηφορικό δρόμο με συνοδεία χορευτικών συγκροτημάτων και άλλων δοκιμασιών, όπως η σήκωμα πέτρας.
Στο Κτικάδο Τήνου στήνεται το «Τραπέζι της Αγάπης», ένα εορταστικό τραπέζι γεμάτο πασχαλινά εδέσματα.
Στη Ρεντίνα αναβιώνουν τα «Μπαϊράκια», με τους κατοίκους να βγάζουν σε λιτανεία τα λάβαρα και τους πιστούς να πλειοδοτούν χρηματικά για να τα κρατήσουν.
Στο Γηρομέρι Θεσπρωτίας, οι συγγενείς των νεκρών τραγουδούν πάνω από τους τάφους τους συνοδεία μουσικής, ενώ στο τέλος γίνεται χορός και γλέντι στις γειτονιές.
Σε κάποια χωριά της Κοζάνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν τα «Νεκρόδειπνα» τη Δευτέρα και Τρίτη του Πάσχα, συγκεντρώνοντας φαγητό και κρασί στα μνήματα για τους αγαπημένους τους που έχουν φύγει.
Στην περιοχή Πλαστήρα της Καρδίτσας τελείται το παμπάλαιο θρησκευτικό έθιμο «τα σίγνα», που περιλαμβάνει τη λιτανεία εικονισμάτων και την «σφράγιση» δέντρων κοντά στα εξωκλήσια της διαδρομής.
Στα Λουτρά Υπάτης χορεύεται ο «κλειστός» χορός, ενώ στην Αρκίτσα Φθιώτιδας αναβιώνει η Ρωμάνα με παραδοσιακές πίτες και γλέντι.
Σε ορισμένα χωριά της Λίμνης Πλαστήρα, οι κάτοικοι σχηματίζουν πομπή με λάβαρα και εικόνες μετά τη λειτουργία και περιφέρονται ψάλλοντας «Χριστός Ανέστη» για να ξορκίσουν το κακό.
Στο Αλιβέρι αναβιώνει το έθιμο της «Καμάρας», ένα εύθυμο λαμπριάτικο χορό συνοδεία τραγουδιών που συνδέεται με τον θρύλο του γεφυριού της Άρτας.
Στην Αρναία Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο «Κούτσμανος», με ιππείς να συμμετέχουν σε χορούς και διαγωνισμούς σκοποβολής.
Τρίτη της Διακαινησίμου
Στα Μέγαρα, οι κάτοικοι χορεύουν στον Χορό της Τράτας στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Γαλιλαίου.
Στην Ιερισσό Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο «Του μαύρου νιου τ’ αλώνι», όπου οι κάτοικοι χορεύουν και τραγουδούν πασχαλινά τραγούδια σε ένα χορό που φτάνει τα τετρακόσια μέτρα.
Στα Λιμενάρια Θάσου, οι κάτοικοι γιορτάζουν με παραδοσιακούς χορούς και πίνεται μαγειρεμένο κρέας με ρύζι.
Στις Ελευθερές Καβάλας αναβιώνουν τα «Μαζίδια», όπου οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή εικόνες και συμμετέχουν σε μεγάλο γλέντι.
Στην Αγία Παρασκευή Μεξιάτες Φθιώτιδας οι ντόποι δημιουργούν έναν διπλό γυριστό χορό.
Στο Μοσχοπόταμο Πιερίας αναβιώνει το κάψιμο της Ρόκας με μεγάλη μουσική και χορευτική πανδαισία.
Τετάρτη της Διακαινησίμου
Την Τετάρτη του Πάσχα πραγματοποιείται η πορεία των ανδρών της Υπάτης προς την Παναγία Αρσαλή, ακολουθούμενη από παραδοσιακά γλέντια τις βραδινές ώρες.
Πέμπτη της Διακαινησίμου
Το πρωί οι «Αρσαλιώτες» τελούν Θεία Λειτουργία και συνεχίζουν με χορούς και πανηγύρια στην Υπάτη, γιορτάζοντας την Αγία Ιερουσαλήμ.
Στο Βώλακα Τήνου μετά τη Θεία Λειτουργία υπάρχει πανηγύρι με μουσική και πασχαλινά εδέσματα.
Στην Καλή Βρύση Δράμας περιφέρεται η εικόνα της Αναστάσεως με λιτανεία 18 χιλιομέτρων, για την προστασία από βροχές που είναι επιβλαβείς για τη γεωργία.
