Οι αντιπροσωπείες των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν αναμένονται να συνεχίσουν σήμερα στη Ρώμη τις συνομιλίες σχετικά με το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Τεχεράνης. Αυτή η συνάντηση έρχεται μία εβδομάδα μετά τον πρώτο γύρο διαλόγου, ο οποίος χαρακτηριστηκε ως «εποικοδομητικός» από τις δύο πλευρές.
Δεύτερη συνάντηση
Επικεφαλής των διαπραγματεύσεων είναι ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί και ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, και οι συζητήσεις θα γίνονται υπό την μεσολάβηση του Ομάν, όπως και στον πρώτο γύρο που πραγματοποιήθηκε στη Μούσκατ.
Αυτή είναι η δεύτερη συνάντηση αυτής της κατηγορίας μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018, κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, από την διεθνή συμφωνία του 2015 που επέβαλε περιορισμούς στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σε αντάλλαγμα για την άρση κάποιων κυρώσεων που εφαρμόζονταν εναντίον του, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ).
JUST IN: 🇮🇷🇺🇸 Iran declares its uranium enrichment capabilities, vital for nuclear weapon production, are non-negotiable with the US. pic.twitter.com/ECV3XN9i4j
— BRICS News (@BRICSinfo) April 16, 2025
Από την 20ή Ιανουαρίου, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, επανήλθε στην πολιτική της «μέγιστης πίεσης» κατά του Ιράν, με το οποίο οι ΗΠΑ δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις από το 1980.
Τον Μάρτιο, ζήτησε από το Ιράν, το οποίο έχει δηλώσει ως βασικό του αντίπαλο, να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία, απειλώντας ταυτόχρονα με στρατιωτικά αντίποινα αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν.
«Δε βιάζεται» ο Τραμπ
Ο κ. Τραμπ δήλωσε πρόσφατα ότι «δεν βιάζεται» να επιλέξει τη στρατιωτική επιλογή, προσθέτοντας ότι «νομίζω ότι το Ιράν επιθυμεί να συζητήσει».
Λίγες ημέρες πριν από τον δεύτερο γύρο των διαπραγματεύσεων στη Ρώμη, ο κ. Αραγτσί εξέφρασε τις «σοβαρές αμφιβολίες» του σχετικά με τις προθέσεις της Ουάσιγκτον, ωστόσο δήλωσε ότι «παρ’ όλα αυτά θα συμμετάσχουμε στις αυριανές (σ.σ. σημερινές) διαπραγματεύσεις».
Από την πλευρά του, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αν και χαιρέτισε τις επαφές, εξέφρασε κι αυτός σκεπτικισμό.
Δυτικές κυβερνήσεις, καθώς και το Ισραήλ —ορκισμένος εχθρός του Ιράν— έχουν εδώ και χρόνια υποστηρίξει ότι η Ισλαμική Δημοκρατία σκοπεύει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Η Τεχεράνη απαντά στις κατηγορίες, υποστηρίζοντας το κυριαρχικό της δικαίωμα να διατηρεί πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς, κυρίως για παραγωγή ενέργειας.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) Ραφαέλ Γκρόσι επιβεβαίωσε ότι το Ιράν βρίσκεται «κοντά» στην απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου.
Αντίποινα για την αποχώρηση των ΗΠΑ
Ως αντίποινα στην αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του 2015 και στην επαναφορά των κυρώσεων, το Ιράν άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται από τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει.
#Iran and the US are gearing up for a second round of negotiations regarding Tehran’s nuclear program in Rome https://t.co/Wct3gNpTwG pic.twitter.com/xKexNEBf69
— Jon Gambrell | جون (@jongambrellAP) April 19, 2025
Έτσι, ο αριθμός και η απόδοση των φυγοκεντρίσεων που διαθέτει multipy και πλέον εμπλουτίζει ουράνιο έως και 60%, πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που έχει θεσπιστεί από τη συμφωνία, αν και παραμένει κάτω από το 90% το οποίο απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τόνισε την ανάγκη οι ευρωπαϊκές χώρες να λάβουν γρήγορα μια «σημαντική απόφαση» για την «επανενεργοποίηση» των διεθνών κυρώσεων, υπογραμμίζοντας ότι το Ιράν δεν τηρεί τη συμφωνία.
Ο κ. Γκρόσι, ο οποίος είχε συναντήσεις με ιρανούς αξιωματούχους αυτή την εβδομάδα στην Τεχεράνη, υπογράμμισε ότι ο χρόνος εξαντλείται για την επίτευξη μιας συμφωνίας. «Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο αυτών των σημαντικών διαπραγματεύσεων», δήλωσε, προειδοποιώντας για τυχόν επιθέσεις κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Η Τεχεράνη επιμένει ότι οι συνομιλίες πρέπει να περιοριστούν μόνο στο πυρηνικό της πρόγραμμα και στην άρση των κυρώσεων, θεωρώντας την διακοπή των πυρηνικών της δραστηριοτήτων ως «κόκκινη γραμμή».
Προειδοποίηση προς τις ΗΠΑ
Ο κ. Αραγτσί προειδοποίησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποφύγουν «παράλογες και μη ρεαλιστικές απαιτήσεις», μόλις ο κ. Γουίτκοφ ζήτησε να τερματιστεί πλήρως το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Iran’s FM arrives in Rome for second round of nuclear negotiations with US https://t.co/ySa8VUoJM0
— ToI ALERTS (@TOIAlerts) April 19, 2025
Οι Φρουροί της Επανάστασης, μια ελίτ μονάδα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων με ισχυρή ιδεολογική επιρροή, αποκλείουν οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με τις στρατιωτικές δυνατότητες και την άμυνα της χώρας, περιλαμβάνοντας το πρόγραμμα ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων, που προκαλεί ανησυχία στη Δύση.
Η επιρροή του Ιράν στην περιοχή αποτελεί επίσης «κόκκινη γραμμή» για την Ισλαμική Δημοκρατία, όπως διατυπώνεται από το επίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA.
Η Τεχεράνη υποστηρίζει τον λεγόμενο «άξονα της αντίστασης», μια οργανωτικά χαλαρή συμμαχία ένοπλων οργανώσεων που αντιτίθενται στο Ισραήλ, συμπεριλαμβάνοντας το παλαιστινιακό κίνημα Χαμάς, το λιβανικό Χεζμπολά, τους Χούθι της Υεμένης και σιιτικές παραστρατιωτικές ομάδες στο Ιράκ.
Μετά την έναρξη των ιρανοαμερικανικών συνομιλιών, το Ισραήλ επανέλαβε τη δέσμευσή του να εμποδίσει το Ιράν από την απόκτηση πυρηνικών όπλων, προειδοποιώντας ότι διαθέτει «σχέδιο δράσης» για τη θωράκιση αυτού του στόχου.
