Η κυβέρνηση καλείται να επιλύσει τον «γόρδιο δεσμό» της αγοράς ενοικίων, με σκοπό τη μείωση της φοροδιαφυγής που σχετίζεται με τα χαμηλά δηλωμένα εισοδήματα και τη χρήση «μαύρου χρήματος» για την καταβολή των πραγματικών ενοικίων.
Το προτεινόμενο μέτρο, που θα επιβάλλει από το 2026 τη χρηματοδότηση κάθε ενοικίου μέσω τράπεζας ή άλλων ηλεκτρονικών μεθόδων, δεν θα λύσει το ζήτημα των «μαύρων μισθώσεων» αν δεν συνοδευτεί από ουσιαστικά κίνητρα και ποινές, που θα υποχρεώνουν ιδιοκτήτες και ενοικιαστές να καταγράφουν το πραγματικό ποσό στα συμβόλαια.
Αν και η προγραμματισμένη επιδότηση ενός μηνιαίου ενοικίου για σχεδόν ένα εκατομμύριο νοικοκυριά από το Φθινόπωρο, καθώς και οι φοροελαφρύνσεις για τους ιδιοκτήτες είναι θετικές πρωτοβουλίες, δεν φαίνεται ότι θα αρκέσουν για να εξαλειφθεί η φοροδιαφυγή στον τομέα των ενοικίων, σύμφωνα με την ΕΡΤ.
Όταν η διαφορά μεταξύ δηλωθέντων ενοικίων και των πραγματικών ποσών είναι σημαντική, η επιδότηση των 800 ευρώ (συν 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος) δεν συνιστά ελκυστικό κίνητρο για τους ενοικιαστές να απαιτούν τη δήλωση του πραγματικού ποσού από τους ιδιοκτήτες.
Αν το νέο σύστημα για την ηλεκτρονική πληρωμή ενοικίων συνδυαστεί με αυστηρές διαδικασίες, διασταυρώσεις και ποινές για παραβάτες, τότε η κατάσταση μπορεί να αλλάξει ριζικά.
Για τα ενοίκια επιχειρήσεων, μόνο τα ποσά που πληρώνονται ψηφιακά εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα. Αυτή η διαδικασία μεταφέρεται πλέον και στις ιδιωτικές μισθώσεις, καθιστώντας τις πληρωμές σε μετρητά ουσιαστικά μη αποδεκτές από τις φορολογικές αρχές.
Οι διασταυρώσεις θα γίνονται με βάση τα μισθωτήρια συμβόλαια, τις κατανάλωσεις ηλεκτρικού ρεύματος και τα νέα ψηφιακά μητρώα ακινήτων.
Για τους παραβάτες σχεδιάζεται να εφαρμοστεί ένα σύστημα παρόμοιο με αυτό που ισχύει στις αγοραπωλησίες ακινήτων, όπου η εξόφληση σε μετρητά επιφέρει ποινές. Οι παραβάτες θα τιμωρούνται με πρόστιμο ίσο με το 10% του ποσού που καταβλήθηκε με μετρητά, με ελάχιστο πρόστιμο 10.000 ευρώ και μέγιστο 500.000 ευρώ ανά παράβαση.
Για παράδειγμα, σε περίπτωση αγοράς ακινήτου αξίας 100.000 ευρώ, το συμβόλαιο ακυρώνεται και οι φορολογούμενοι αντιμετωπίζουν πρόστιμο 10.000 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 10% του ποσού σε μετρητά.
Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή στον τομέα των ενοικίων αποδεικνύεται από τα στοιχεία που διαθέτει το υπουργείο Οικονομικών (συγκεκριμένα η ΑΑΔΕ). Σύμφωνα με αυτά, η ετήσια δηλωμένη δαπάνη για ενοίκια κατοικιών ανέρχεται μόλις σε 3.058 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε μέσο μηνιαίο μίσθωμα 254,83 ευρώ, που απέχει πολύ από τις πραγματικές τιμές της αγοράς.
Μειώσεις φόρων
Για να αποφευχθούν κοινωνικές αντιδράσεις και για να μην μετακυλίσει το κόστος των αλλαγών στους ενοικιαστές, η κυβέρνηση εξετάζει παράλληλα παρεμβάσεις στη φορολογική κλίμακα για τα εισοδήματα από ενοίκια.
Ο στόχος είναι η μείωση της απότομης κλιμάκωσης μεταξύ των υφιστάμενων συντελεστών (15% – 35% – 45%) με την εισαγωγή ενδιάμεσων κλιμακίων ή και μείωσης του αρχικού συντελεστή.
Τα έσοδα από ενοίκια φορολογούνται αυτοτελώς:
- 15% για ποσά έως 12.000 ευρώ,
- 35% για το τμήμα από 12.000,01 έως 35.000 ευρώ, και:
- 45% για εισόδημα πάνω από 35.000 ευρώ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι υπολογίζεται φόρος στο 95% του εισοδήματος, λόγω αυτοματοποιημένης έκπτωσης 5% για τις δαπάνες συντήρησης του ακινήτου.
