Στην καρδιά της ερήμου του Ντουμπάι, σε ένα φουτουριστικό περιβάλλον σχεδιασμένο για τους συμμετέχοντες του crypto συνεδρίου Token2049, ολοκληρώθηκε ένα εκρηκτικό πάρτι αφιερωμένο στο μέλλον του ψηφιακού κόσμου μας, με τις νότες του «Who Let the Dogs Out» και του «Insomnia», όπως αναφέρει η WSJ.
Καθώς διαβάζω το ρεπορτάζ, γυρίζω πίσω… 30 χρόνια. Αυτά τα κομμάτια είναι οι εμβληματικοί ύμνοι της δεκαετίας του ’90, και θυμίζουν τα πάρτι της εφηβείας μας — με χαμηλά φώτα και ρυθμούς που ακόμα κουβαλάμε μέσα μας.
Η επιλογή αυτών των τραγουδιών σε μία εκδήλωση που εστίαζε στο μέλλον, αναδεικνύει μια σημαντική αλήθεια: η νοσταλγία για τα 90s δεν είναι απλή μόδα, αλλά μια συναισθηματική σύνδεση με μια εποχή που φαίνεται πιο απλή και ασφαλής.
Ένα φανταστικό καταφύγιο
Ακόμα και πολλοί Gen Z που δεν έζησαν τα 90s νιώθουν μια ισχυρή έλξη προς εκείνη την περίοδο. Αυτή η «ψευδο-νοσταλγία» προέρχεται από αφηγήσεις, αισθητικές και πολιτισμικά σύμβολα που διαχέονται μέσω των social media και της ποπ κουλτούρας. Η προ-ψηφιακή αθωότητα της δεκαετίας του ’90 προσφέρει ένα καταφύγιο από την αβεβαιότητα της σύγχρονης εποχής.
Η αναβίωση των 90s είναι παντού: στη μόδα, τη μουσική και τις διαφημιστικές καμπάνιες. Χαρακτηριστικά, η Pepsi επανέφερε το λογότυπό της από την εποχή αυτή, ανταγωνιζόμενη την αύξηση της νοσταλγίας των Gen Z.
Αυτή η νοσταλγία χρησιμεύει ως μηχανισμός προστασίας για τις νέες γενιές, προσφέροντας αίσθηση σταθερότητας σε ένα ασταθές κόσμο. Είναι μια σύνδεση με μια ιδανική εποχή που, αν και δεν έχουν ζήσει, θεωρούν ότι αντιπροσωπεύει απλότητα και ελπίδα.
Για τους millennials, η νοσταλγία αυτή είναι προσωπική, συνδεδεμένη με την παιδική τους ηλικία. Για τη Gen Z, όμως, είναι πιο περίπλοκη. Αυτή η «νοσταλγία χωρίς μνήμη» οικοδομείται μέσα από τις ιστορίες των γονιών, παλιές ταινίες, σειρές στο Netflix και αναπαραγωγή ήχων και στυλ στο TikTok. Ωστόσο, η σύνδεση είναι δυνατή.
Η νοσταλγία ως μηχανισμός άμυνας και οι 90s ως στήριγμα
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον επισημαίνουν ότι η νοσταλγία είναι περισσότερο από απλό συναίσθημα — είναι ψυχολογικός μηχανισμός άμυνας που προσφέρει ασφάλεια και ενισχύει το αίσθημα του «ανήκειν» και της ελπίδας. Όταν γύρω μας όλα φαίνονται ασταθή, η κουλτούρα των 90s λειτουργεί ως γείωση. Οι χαρακτήρες των σειρών ήταν πιο ανθρώπινοι, οι ήρωες πιο αδέξιοι και τα κομμάτια της εποχής μιλούσαν απευθείας στην καρδιά μας.
Έτσι, ενώ οι οραματιστές του crypto μιλούν για αποκέντρωση και αυτονομία, στα πάρτι τους επιζητούν τα παλιά πρότυπα: κοινότητα, γνώριους ρυθμούς και τραγούδια που αναδίδουν απλότητα και ειλικρίνεια. Όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, η ανθρώπινη ανάγκη για αναφορές παραμένει, μερικές φορές στραμμένη όχι προς το μέλλον, αλλά προς το παρελθόν.
Ίσως το πιο παράδοξο είναι ότι για να είναι βιώσιμο το μέλλον, πρέπει πρώτα να αγκαλιάσει το παρελθόν. Στα 90s, όλοι φαίνεται να βρήκαμε — έστω και για λίγο — ένα μέρος να επιστρέψουμε. Και ενώ αναζητούμε τη μορφή του αύριο, η μουσική υπόκρουση «I can’t get no sleep» θα μας συνοδεύει.
