Σκεφτήκατε να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ; Να δοκιμάσετε εκείνο το app που παρακολουθεί τη χρήση σας; Ίσως να κόψετε το «αθώο» τσιγάρο που καπνίζετε αραιά σε πάρτι, μετά από δυο ποτήρια κρασί, «για την παρέα»;
Μια νέα μελέτη από τη Φινλανδία, όπως δημοσιεύουν οι Financial Times, υποδεικνύει ότι μπορεί ήδη να είναι αργά. Στην έρευνα που δημοσιεύθηκε στα Annals of Medicine, τονίζεται ότι οι συνήθειες όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η απουσία άσκησης αρχίζουν να επηρεάζουν σοβαρά την υγεία από τα 36 έτη.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν για δεκαετίες την υγεία εκατοντάδων παιδιών που γεννήθηκαν το 1959 στην πόλη Γιβάσκιλα, μετρώντας τις επιδράσεις ανά ηλικιακή φάση.
Ποτέ δεν είναι αργά… ή μήπως είναι;
Οι επιστήμονες παραδέχονται ότι τα ευρήματα αφορούν μια συγκεκριμένη γενιά και γεωγραφικό πλαίσιο – κυρίως στις Δυτικές κοινωνίες μεταπολεμικών δεκαετιών.
Ωστόσο, το συμπέρασμα είναι αποθαρρυντικό: η περιορισμένη συμπεριφορά είναι καλύτερο να ξεκινά νωρίς, καθώς οι επιπτώσεις δεν αργούν να φανούν. Για όσους θεωρούν ότι έχουν χάσει την ευκαιρία, υπάρχει μια αχτίδα ελπίδας: «Ακόμα και αν αλλάξετε τις συνήθειές σας στη μέση ηλικία, θα δείτε οφέλη αργότερα». Εντάξει, έστω και καθυστερημένα.
Στα 36 δεν είμαστε πια νέοι
Η σκέψη ότι στα 36 πρέπει να έχετε αποβάλει τις κακές συνήθειες φαίνεται μάλλον πρόωρη. Αυτή είναι η ηλικία που πολλοί αποκτούν παιδιά και μετατοπίζουν την προσοχή τους από τον εαυτό τους στους άλλους.
Πολλοί άνθρωποι αυτής της ηλικίας ωστόσο, νιώθουν ακόμα άτρωτοι. Αυξάνουν το χρόνο των νυχτερινών εξόδων χωρίς να έχουν αισθανθεί σημαντικούς πόνους—τουλάχιστον όχι ακόμα.
Η μελέτη από τη Φινλανδία δείχνει ότι η φυσιολογική φθορά αρχίζει νωρίτερα απ’ ό,τι νομίζαμε. Αυτό δεν είναι μόνο επιστημονικό εύρημα αλλά και πολιτισμική αφύπνιση.
Εντυπωσιακό είναι ότι οι νεότερες γενιές φαίνεται να ζουν διαφορετικά. Οι έρευνες δείχνουν σταθερή πτώση στο κάπνισμα σε όλη την Ευρώπη, με διαφοροποιήσεις ανάλογα με ηλικία και κοινωνική τάξη. Στη γενιά Ζ, πάντως, δεν πρόκειται μόνο για αριθμούς, αλλά και για νοοτροπία.
Αρκεί να δει κανείς τα trends του TikTok: βίντεο που αφορούν το πότε πρέπει να κάνεις ντους, την «βρωμιά» του να κάθεσαι στο κρεβάτι με ρούχα που φορούσες έξω, ή πόσο νερό πρέπει να πίνεις αναλόγως του βάρους σου. Οι επιδράσεις της πανδημίας και η ανασφάλεια γύρω από τα μικρόβια έχουν δημιουργήσει μια νέα κουλτούρα «υγειονοφοβίας».
Αναμεικμένα μηνύματα για το αλκοόλ – και μια έκπληξη
Για εκείνους που είναι μετά τα 36 και αναρωτιούνται αν όλα αυτά έχουν σημασία, η επιστήμη φέρνει απαντήσεις. Σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας, ένα χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται στο μισό.
Μετά από δέκα χρόνια, μειώνεται κατά 50% και ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα.
Η κατάσταση με το αλκοόλ είναι πιο περίπλοκη. Οι γενικές οδηγίες προτείνουν καλύτερη ενέργεια, λιγότερο άγχος και λιγότερες θερμίδες. Ωστόσο, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Canadian Journal of Cardiology προκάλεσε αίσθηση: ερευνητές από το Τορόντο και το Queen’s University ανακάλυψαν ότι το λευκό κρασί, η σαμπάνια και τα φρούτα μπορεί να προσφέρουν καρδιοπροστασία.
Επιπλέον, παρατήρησαν ότι οι θετικές επιδράσεις είναι πιο έντονες για τους μορφωμένους, εύπορους και σωματικά δραστήριους.
Επίλογος για «μετανοούντες» 40άρηδες
Επιστρέφουμε στους ενδιάμεσους: ούτε αθώοι, ούτε εξιλεωμένοι.
Έχουν περιορίσει τις κακές συνήθειες, αλλά διατηρούν λίγη «αμαρτία» για τις δύσκολες μέρες. Ίσως είναι αργά – ίσως και όχι. Αν τα 36 είναι τα νέα 60, τότε κάποιοι από εμάς είναι ήδη επικίνδυνα κοντά στην τρίτη ηλικία.
Ωστόσο, ας κρατήσουμε στο μυαλό μας τη φινλανδική ελπίδα: ποτέ δεν είναι τελείως αργά για να βελτιωθεί το μέλλον μας.
