Η νέα ρύθμιση απαλλαγής από τον ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις, που θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και να απλοποιήσει τις διαδικασίες για διασυνοριακές συναλλαγές, πρόκειται να εφαρμοστεί από την 1η Ιουλίου 2025 από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Ο εν λόγω κανονισμός, που απορρέει από την Οδηγία 2020/285 ΕΕ, επιτρέπει στις μικρές επιχειρήσεις να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους σε άλλα κράτη μέλη, καταργώντας τις υποχρεώσεις και τα διοικητικά βάρη που συνήθως συνοδεύουν τις διασυνοριακές συναλλαγές (π.χ. προσκόμιση ΑΦΜ, υποχρέωση υποβολής δηλώσεων ανάλογα με τους εθνικούς κανόνες κάθε κράτους μέλους κ.λπ.).
Η ρύθμιση αυτή έχει τεθεί σε ισχύ από τις 1-1-2025 στην Ε.Ε., ωστόσο η σχετική Οδηγία δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο. Η ΑΑΔΕ έχει ήδη δημοσιεύσει λεπτομερείς πληροφορίες στην ιστοσελίδα της σχετικά με την εφαρμογή της στην Ελλάδα. Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΑΑΔΕ για το 2025 αναφέρεται ότι οι απαραίτητες προσαρμογές για την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό Δίκαιο θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος Ιουνίου του τρέχοντος έτους, επομένως η πιθανή ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής του κανονισμού στην Ελλάδα αναμένεται να είναι η 1η Ιουλίου 2025.
Βασικά Χαρακτηριστικά της Νέας Ρύθμισης
Η ΑΑΔΕ έχει ήδη εκδώσει ενημερωτικό σημείωμα από τις αρχές του 2025 για να προετοιμάσει τις μικρές επιχειρήσεις της χώρας, ώστε να είναι έτοιμες να εκμεταλλευτούν τις νέες ευνοϊκές ρυθμίσεις όταν αυτές ενσωματωθούν στο ελληνικό Δίκαιο.
Από το ενημερωτικό σημείωμα της ΑΑΔΕ προκύπτουν τα εξής χαρακτηριστικά της νέας ρύθμισης:
· **Απλοποιημένες Διαδικασίες:** Οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το καθεστώς απαλλαγής για μικρές επιχειρήσεις με απλουστευμένες διαδικασίες, τόσο στη χώρα εγκατάστασής τους όσο και σε άλλα κράτη μέλη που εφαρμόζουν το ίδιο καθεστώς.
· **Καθορισμένα Όρια:** Οι μικρές επιχειρήσεις που θα εκμεταλλεύονται το απαλλακτικό καθεστώς σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη θα μπορούν να πραγματοποιούν ετήσιες συναλλαγές έως 100.000 ευρώ σε όλη την Ε.Ε. Το εσωτερικό όριο απαλλαγής που μπορεί να ορίσει ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 85.000 ευρώ. Στην Ελλάδα, το όριο αυτή τη στιγμή είναι 10.000 ευρώ.
Από την 1η-1-2025, σε επίπεδο Ε.Ε., μια επιχείρηση θεωρείται μικρή για σκοπούς ΦΠΑ όταν ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών της στις χώρες της Ε.Ε. δεν ξεπερνά τις 100.000 ευρώ.
· **Διασυνοριακή Απαλλαγή:** Η διασυνοριακή απαλλαγή ενεργοποιείται με την εγγραφή της επιχείρησης στο καθεστώς απαλλαγής μικρών επιχειρήσεων οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους που εφαρμόζει αυτή τη ρύθμιση. Μέσω αυτής της εγγραφής, η επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιεί συναλλαγές σε αυτά τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται να εγγραφεί γι’ αυτό το σκοπό (π.χ. απόκτηση ΑΦΜ, υποβολή δηλώσεων κ.λπ.), αρκεί να τηρεί τις υποχρεώσεις που ορίζει το κάθε κράτος μέλος για τις απαλλασσόμενες μικρές επιχειρήσεις.
Λειτουργία του Νέου Αυτού Ευνοϊκού Καθεστώτος
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα που έχει αναρτήσει η ΑΑΔΕ στην ιστοσελίδα της, από 1/1/2025 μια ελληνική επιχείρηση μπορεί να ζητήσει να εφαρμοστεί το καθεστώς απαλλαγής μικρών επιχειρήσεων σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλους της Ε.Ε., εφόσον:
· ο συνολικός κύκλος εργασιών της κατά το προηγούμενο και το τρέχον έτος δεν ξεπερνά τις 100.000 ευρώ σε όλη την Ε.Ε. και
· δεν υπερβαίνει το εσωτερικό όριο απαλλαγής κάθε κράτους μέλους όπου ζητά την απαλλαγή.
Για να αξιοποιήσει αυτή την επιλογή, μια ελληνική επιχείρηση θα πρέπει να υποβάλει ηλεκτρονικά αίτημα στην ΑΑΔΕ, συνοδευόμενο από στοιχεία που αποδεικνύουν την τήρηση των ορίων απαλλαγής. Το αίτημα θα διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις φορολογικές αρχές των άλλων κρατών μελών από τα οποία ζητείται η χορήγηση απαλλαγής. Αυτή η δυνατότητα θα παρέχεται στην ελληνική επιχείρηση, είτε είναι ενταγμένη στο ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είτε όχι. Αυτό σημαίνει ότι:
· Μια ελληνική επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ στην Ελλάδα, δηλαδή χωρίς απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τις εγχώριες δραστηριότητές της, ενώ ταυτόχρονα να εκμεταλλεύεται το απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων σε άλλα κράτη μέλη.
· Επίσης, μια επιχείρηση που έχει έδρα σε άλλο κράτος μέλος, όπως η Γαλλία, και είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων εκεί, μπορεί να υποβάλει αίτημα μέσω της Γαλλικής Φορολογικής Διοίκησης για να χρησιμοποιήσει το καθεστώς αυτό στην Ελλάδα. Το αίτημα αυτό διαβιβάζεται στην Ελληνική Φορολογική Διοίκηση με τη διαδικασία που προαναφέρθηκε, συνοδευόμενο από στοιχεία για τις συναλλαγές της, τόσο σε επίπεδο Ε.Ε. όσο και στην Ελλάδα. Το ίδιο ισχύει και για μια γαλλική επιχείρηση που είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς στη Γαλλία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το σύνολο των απαλλασσόμενων συναλλαγών που μπορούν να πραγματοποιηθούν σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ ετησίως, και στην Ελλάδα το εγχώριο όριο απαλλαγής προηγουμένως ορίζεται στα 10.000 ευρώ.
