Τέσσερις λεκάνες και τέσσερα ραβδιά που βρέθηκαν στον ταφικό θάλαμο του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων ενδέχεται να σχετίζονται με ένα αρχαίο αιγυπτιακό τελετουργικό, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.
Ένας αιγυπτιολόγος υποστηρίζει ότι έχει ανακαλύψει στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη μιας τελετής γνωστής ως «αφύπνιση του Όσιρι» που διεξήχθη στον ταφικό θάλαμο του Τουταγχαμών.
Συμβολισμός της τελετής «αφύπνισης του Όσιρι»
Ο Νίκολας Μπράουν, μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Αιγυπτιολογία στο Πανεπιστήμιο Γέιλ, σημειώνει ότι αυτή αποτελεί την παλαιότερη απόδειξη της χρήσης της τελετής από φαραώ.
«Ολόκληρος ο ταφικός θάλαμος φαίνεται να έχει σχεδιαστεί ώστε να αναπαριστά μια ταφική τελετή, γνωστή από μεταγενέστερους χρόνους, ονόματι “η αφύπνιση του Όσιρι”», υποστήριξε σε συνέντευξή του στο Live Science. Ο Μπράουν παρουσίασε τα ευρήματά του σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 22 Φεβρουαρίου στο The Journal of Egyptian Archaeology.
Ο Όσιρις, ο αρχαίος αιγυπτιακός θεός του κάτω κόσμου, υποτίθεται ότι αναστήθηκε μετά το θάνατό του από τον αδελφό του, Σεθ. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο γιος του, Ώρος, χρησιμοποιώντας ένα ραβδί, καλεί τον πατέρα του να ξυπνήσει.
Η τελετή «αφύπνιση του Όσιρι» αναπαριστά την επανένωση αυτή. Κατά την ανασκόπηση των αρχείων του τάφου του Τουταγχαμών, ο Μπράουν παρατήρησε τις τέσσερις λεκάνες και τα τέσσερα ραβδιά.
Οι λεκάνες περιείχαν σπονδές, πιθανώς με νερό, που ενδέχεται να χύνονταν πάνω ή κοντά στη μούμια του Τουταγχαμών, ενώ τα ραβδιά ενδέχεται να αντιπροσώπευαν το ραβδί του Ώρου στην τελετή.
Χρησιμοποιούσαν νερό από τον Νείλο γνωστό ως «Μάτι του Ώρου»
Οι σπονδές νερού έχουν σημαντική συμβολική αξία. Στα Κείμενα των Πυραμίδων, που είναι γραμμένα στους τοίχους ορισμένων πυραμίδων στην Αίγυπτο, αναφέρεται: «Οι σπονδές νερού θεωρούνταν υγρό που προερχόταν από το σώμα του νεκρού ή από τον Όσιρι», σημειώνει ο Μπράουν στη μελέτη του.
«Αυτά τα υγρά είναι απαραίτητα για να αναβιώσουν την αποσυντιθέμενη σορό και να επανεφοδιάσουν το σώμα με ζωογόνο υγρό», προσθέτει ο αιγυπτιολόγος.
Επίσης, τόνισε ότι το νερό που χρησιμοποιούταν στις σπονδές προερχόταν από τον Νείλο και ήταν γνωστό ως «Μάτι του Ώρου», συμβολίζοντας «την αναγέννηση και την υπερνίκηση του κακού και του θανάτου», όπως αναφέρει ο Μπράουν.
Οι τέσσερις λεκάνες και τα τέσσερα ραβδιά μπορεί να συμβολίζουν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και να περιβάλλουν εικονικά τον νεκρό για προστασία, προσθέτει ο Μπράουν.
Η λατρεία του Θεού Ατόν
Ο Φαραώ Ακενατόν, πατέρας του Τουταγχαμών, επιχείρησε μια επαναστατική στροφή, προσπαθώντας να επικεντρώσει την αιγυπτιακή θρησκεία στη λατρεία του Θεού Ατόν, ως τον υπέρτατο θεό δημιουργό που συμβολιζόταν από έναν ηλιακό δίσκο.
Διέταξε επίσης την καταστροφή ονομάτων και εικόνων άλλων θεοτήτων. «Ο Ακενατόν άλλαξε τις θρησκευτικές αντιλήψεις της χώρας σε μονοθεϊσμό, εστιάζοντας στον ηλιακό δίσκο, τον Ατόν, γεγονός που άλλαξε τις πεποιθήσεις σχετικά με την μετά θάνατον ζωή, που κυριάρχησαν μέσω του Όσιρι και πλέον απαγορεύτηκαν», δήλωσε ο Μπράουν.
Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Τουταγχαμών, η πολυθεϊστική θρησκεία επαναφέρθηκε στη χώρα.
«Ο Τουταγχαμών και οι αξιωματούχοι που τον εκπροσωπούσαν, είχαν την ευκαιρία να προσαρμόσουν και να αλλάξουν τις βασιλικές ταφικές πρακτικές, επαναφέροντας τον Όσιρι στο προσκήνιο», εξηγεί ο Μπράουν.
Η τελετή της «Αφύπνισης του Όσιρι» υπήρξε ένα μέσο για να δηλωθεί η επιστροφή του Όσιρι στο κέντρο των θρησκευτικών πρακτικών. Η Πόλα Βέιγκα, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Ludwig Maximilian του Μονάχου, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα του Μπράουν, ωστόσο έχει ερευνήσει εκτενώς το θέμα του Όσιρι, συμφωνεί με τα ευρήματα.
«Εκτός από το νερό, οι λεκάνες μπορεί να περιείχαν και άλλες ουσίες, όπως αλοιφές», παρατήρησε η Πόλα Βέιγκα.
