Ένα καλοδιατηρημένο απολίθωμα του αρχαιοπτέρυξ πρόσφερε νέες θεωρίες σχετικά με την πτήση των πρώτων πτηνών πριν από 150 εκατομμύρια χρόνια.
Ο αρχαιοπτέρυξ θεωρείται το παλαιότερο και πιο πρωτόγονο γένος πτηνών. Έζησε κατά την ύστερη Ιουράσια περίοδο, περίπου 150-145 εκατομμύρια χρόνια πριν, με τα πρώτα απολιθώματά του να ανακαλύπτονται στη νότια Γερμανία, σε μία εποχή που η Ευρώπη ήταν ένα αρχιπέλαγος νησιών μέσα σε μια ρηχή τροπική θάλασσα, πολύ κοντά στον ισημερινό.
Ο αρχαιοπτέρυξ είχε μέγεθος παρόμοιο με εκείνο μιας κίσσας και μπορούσε να φτάσει περίπου μισό μέτρο σε μήκος. Παρά την σχετικά μικρή του διάσταση, τα φαρδιά φτερά του και η πιθανή ικανότητά του να πετά ή να αιωρείται, έδειχναν ότι είχε περισσότερες ομοιότητες με μικρούς θηρόποδους δεινοσαύρους παρά με τα σημερινά πτηνά.
Το συγκεκριμένο απολίθωμα είναι το πρώτο στο οποίο οι επιστήμονες εντόπισαν εξειδικευμένα φτερά, ικανά να επιτρέψουν στον αρχαιοπτέρυξ να πετάξει. Αυτά τα φτερά, εντοπισμένα στο οστό του άνω βραχίονα, δημιουργούν μια ομαλή αεροδυναμική γραμμή από το φτερό προς το σώμα, κάτι που δεν έχει βρεθεί σε μη πτητικούς δεινόσαυρους, υποδεικνύοντας ότι αυτή η εξέλιξη υπήρξε καθοριστική για την ικανότητα ορισμένων ειδών να απογειώνονται από το έδαφος και να κινούνται στον αέρα.
«Ο αρχαιοπτέρυξ δεν είναι ο πρώτος δεινόσαυρος με φτερά, αλλά θεωρούμε ότι είναι ο παλαιότερος που κατάφερε να τα χρησιμοποιήσει για πτήση. Εντοπίστηκαν φτερά που απουσιάζουν σε φτερωτούς δεινόσαυρους που σχετίζονται με τα πτηνά αλλά δεν μπορούσαν να πετάξουν, μιας και τα φτερά τους σταματούσαν στον αγκώνα. Αυτό υποδεικνύει ότι αυτοί οι δεινόσαυροι δεν είχαν την ικανότητα πτήσης, ενώ ο αρχαιοπτέρυξ την είχε», δηλώνει ο Δρ. Τζινγκμάι Ο’ Κόνορ, επιμελητής απολιθωμάτων ερπετών στο Field Museum του Σικάγου και επικεφαλής της μελέτης του απολιθώματος.
