Στην αρχαία πόλη Γόρδιον της Φρυγίας ανακαλύφθηκε μια σπουδαία αρχαιολογική δομή.
Η είδηση διαδόθηκε από τον Τούρκο υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού, Mehmet Nuri Ersoy, ο οποίος ανακοίνωσε την εύρεση ενός ξύλινου ταφικού θαλάμου, πιθανώς ανήκοντα σε μέλος της βασιλικής οικογένειας των Φρυγών.
«Ανακαλύψαμε έναν ξύλινο ταφικό θάλαμο», δήλωσε ο υπουργός. «Συνολικά, εντοπίστηκαν 88 μεταλλικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων καζανιών και άλλων ευρημάτων εντός του τάφου, καθώς και χάλκινα σκεύη με σιδερένια καρφιά στα βόρεια και νότια τοιχώματα, τα οποία βρέθηκαν σχεδόν ανέπαφα. Αυτά τα ευρήματα είναι τα πιο σημαντικά από τις προηγούμενες ανακαλύψεις στον Τύμβο του Μίδα».
«Πιστεύουμε ότι το άτομο που βρίσκεται εδώ θαμμένο ανήκε στη βασιλική οικογένεια συνδεδεμένη με τον Γόρδιο και τον Μίδα» πρόσθεσε.
Ανακαλύψεις σχετικά με τις ταφικές παραδόσεις των Φρυγών
Η ανασκαφή του Τύμβου Τ26, υπό την διεύθυνση του καθηγητή Suleyman Yucel Senyurt από το Πανεπιστήμιο Haci Bayram Veli, διήρκεσε 121 ημέρες και αποκάλυψε στοιχεία για τις ταφικές πρακτικές των Φρυγών.
Το πρόγραμμα ανασκαφών, που στοχεύει να φωτίσει τον φρυγικό πολιτισμό και τις καθημερινές του συνήθειες, ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2024 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2025.
Οι σχεδιασμοί για την έκθεση του ταφικού θαλάμου και των ευρημάτων του στο Γόρδιον έχουν ήδη ολοκληρωθεί και αναμένονται μέχρι το τέλος του 2025.
Ο Ersoy σημείωσε ότι οι εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης έχουν ολοκληρωθεί για 47 από τα ανακαλυφθέντα αντικείμενα, τα οποία παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου πριν παραδοθούν στο μουσείο.
Ακολούθως, θα συντηρηθούν και τα υπόλοιπα ευρήματα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας συντήρησής τους.
Γόρδιον: μια αρχαία πόλη πρόσφατα ανακηρυγμένη σε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Η αρχαία πόλη Γόρδιον αναγνωρίστηκε το 2023 από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, έπειτα από μια δεκαετία ένταξης στον Προσωρινό Κατάλογο.
Η απόφαση ελήφθη κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της UNESCO στη Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, καθιστώντας το Γόρδιον τον 20ο πολιτιστικό χώρο της Τουρκίας στο σημαντικό αυτό κατάλογο.
Με ιστορία που χρονολογείται 4.500 χρόνια πίσω, το Γόρδιον είναι ένας από τους ελάχιστους αρχαιολογικούς χώρους παγκοσμίως με αδιάλειπτη κατοίκηση – εκτός από σπάνιες περιόδους – από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, περίπου το 2.500 π.Χ.
Σήμερα, κοντά βρίσκεται ο οικισμός Γιασσιχογιούκ στην επαρχία της Άγκυρας, ο οποίος συνεχίζει να κατοικείται.
Οι πρόσφατες ανασκαφές διεξάγονται από τον καθηγητή Δρ. Brian Rose, από το Μουσείο Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
Ο Δρ. Rose στη συνεδρίαση της UNESCO επισήμανε ότι η αναγνώριση του Γόρδιον θα ενισχύσει τις προσπάθειες προστασίας του, θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση, και θα οδηγήσει σε αύξηση της επισκεψιμότητάς του.
«Το Γόρδιον είναι ένα κέντρο πλούσιων αρχιτεκτονικών επιτευγμάτων, οικονομίας και Τέχνης. Εδώ έχει βρεθεί ξυλουργική δεξιοτεχνία υψηλού επιπέδου, τα αρχαιότερα ξύλινα κτίρια, τα καλύτερα διατηρημένα ξύλινα έπιπλα και πρώιμη τέχνη της υφαντικής», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δρ. Rose σε συνέντευξή του στο BBC Turkish.
Η πόλη του βασιλιά Μίδα
Το Γόρδιον υπήρξε πολιτική και πολιτιστική πρωτεύουσα της Φρυγίας, με τους Φρύγες να πιστεύεται ότι μετανάστευσαν από τη Μακεδονία και τη Θράκη. Η πόλη είναι γνωστή κυρίως από τον βασιλιά Μίδα, που την κυβέρνησε στο τέλος του 8ου αιώνα π.Χ.
Ο Μίδας έμεινε στην ιστορία λόγω του μύθου του “χρυσού αγγίγματος” και για τα αυτιά του που έμοιαζαν με γαϊδάρου.
Αναφορές για τον Μίδα υπάρχουν τόσο σε ελληνικές όσο και σε ασσυριακές πηγές. Ο Στράβωνας αναφέρει ότι ο Μίδας αυτοκτόνησε όταν οι Κιμμέριοι κατέστρεψαν το βασίλειό του, αν και δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία.
Ο τάφος του Μίδα δεν έχει ταυτοποιηθεί ακόμη.
Ο καθηγητής Rose προσφέρει μια νέα εξήγηση για τον μύθο του χρυσού αγγίγματος: «Ανακαλύψαμε ότι τα ρούχα της αριστοκρατίας βάφονταν με μια χρωστική ουσία, τον γκαιτίτη, που τα έκανε να φαίνονται χρυσά».
Η σύγχρονη θεωρία προτείνει ότι η ψευδαίσθηση αυτή είναι η πηγή του μύθου. Ο Δρ. Rose σημειώνει επίσης ότι η εκτενής κυριαρχία του Μίδα εκτεινόταν από την Ελλάδα μέχρι τη Συρία, κάνοντάς τον “γέφυρα” μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας
Σύμφωνα με το Μουσείο του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, η ανάπτυξη του Γόρδιον είναι συγκρίσιμη με ιστορικές πόλεις όπως η Αθήνα, η Ρώμη, η Πομπηία, η Χατούσα και η Βαβυλώνα.
Οι πρώτες ανασκαφές του Γόρδιου ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα από τους Γερμανούς αρχαιολόγους Gustav και Alfred Korte, και από το 1950 συνεχίζονται αδιάλειπτα υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
Η γεωγραφική θέση του Γόρδιου, κατά μήκος των κύριων εμπορικών δρόμων της Ανατολίας, οι πλούσιες αγροτικές εκτάσεις και η πρόσβαση στον ποταμό Σαγγάριο το κάνουν ιδιαίτερα σημαντικό. Περιβάλλεται από περίπου 85 ταφικούς τύμβους, στους οποίους θεωρείται ότι βρίσκονται σπουδαίες προσωπικότητες.
Ένας από αυτούς, που υπερβαίνει τα 50 μέτρα σε ύψος, θεωρείται ο μεγαλύτερος τύμβος στην Κεντρική Ανατολία, πιθανώς του βασιλιά Γόρδιου, πατέρα του Μίδα.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι μπορεί να είναι ο τύμβος του Γόρδιου.
Ο Γόρδιος Δεσμός
Το 334 π.Χ., κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά των Περσών, θεωρείται ότι ο στρατηλάτης πέρασε το χειμώνα στο Γόρδιον.
Όταν έφτασε εκεί, επιθυμούσε να δει την άμαξα του Γόρδιου και τον περίπλοκο Γόρδιο Δεσμό του.
Η επίσκεψή του οδήγησε στη δημιουργία του γνωστού μύθου. Σύμφωνα με τον μύθο, ο ζυγόδεσμος ήταν δεμένος με φλοιό κρανιάς και εξαιρετικά περίπλοκος, χωρίς εμφανή αρχή ή τέλος.
Ο χρησμός έλεγε ότι όποιος κατάφερνε να τον λύσει, θα κατακτούσε την Ασία.
Ο Αλέξανδρος, αδυνατώντας να τον λύσει, τον έκοψε με το σπαθί του, αναφωνώντας: “Ό,τι δεν λύεται, κόπτεται”, μια φράση η οποία έχει καθιερωθεί ως προτροπή για την αποφασιστική επίλυση δύσκολων προβλημάτων.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Rose, η πραγματική τοποθεσία του Γόρδιου Δεσμού πιθανόν να ήταν στο Μωσαϊκό Μέγαρο του Γορδίου, όπου πρόσφατες ανασκαφές αποκάλυψαν μια σφίγγα φτιαγμένη από ελεφαντόδοντο και χρυσό.
