Μια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη έχει ρίξει φως στη ρωμαϊκή στρατιωτική παρουσία στη σημερινή νοτιοδυτική Γερμανία, κατά την αρχή της πρώτης χιλιετίας.
Στην περιοχή Bad Cannstatt της Στουτγάρδης, κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής, ήρθαν στο φως πάνω από 100 σκελετοί αλόγων που χρονολογούνται στον 2ο αιώνα μ.Χ.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα άλογα ανήκαν σε μια ρωμαϊκή μονάδα ιππικού που δραστηριοποιούνταν κοντά στην περιοχή, παρέχοντας σπανιότατα στοιχεία για τη διαχείριση και χρησιμοποίηση των ιππικών δυνάμεων από τον ρωμαϊκό στρατό.
Συγκεκριμένα, τα άλογα θεωρείται ότι ανήκαν σε μια μονάδα ρωμαϊκού ιππικού (Ala), η οποία αριθμούσε σχεδόν 500 ιππείς. Για την αποτελεσματική τους λειτουργία, απαιτούνταν μια πληθυσμιακή βάση τουλάχιστον 700 αλόγων.
Όταν ένα άλογο πέθαινε – είτε λόγω ηλικίας, ασθένειας, τραυματισμού ή άλλων αιτιών – το απομάκρυναν από την κοινότητα και το έθαβαν σε μια ειδικά διαμορφωμένη περιοχή, σε απόσταση από το φρούριο και τους κατοίκους.
Δεδομένου του αριθμού των αλόγων, η διαδικασία αυτή ήταν καθημερινή και γι’ αυτό δημιουργήθηκε ένα μεγάλο νεκροταφείο αλόγων, όπως αυτό που ανακαλύφθηκε πρόσφατα.
Ρωμαϊκό ιππικό: Η βάση της ρωμαϊκής επέκτασης
Η πρόσφατη ανακάλυψη έγινε στο πλαίσιο προετοιμασίας ενός προγράμματος οικιστικής ανάπτυξης στη Στουτγάρδη. Από το 2024, κρίθηκε αναγκαίο να γίνουν αρχαιολογικές έρευνες για την εκτίμηση του χώρου πριν την ένταξη της κατασκευής.
Οι εργασίες ανατίθενται στην αρχαιολογική εταιρεία ArchaeoBW και εποπτεύονται από την υπηρεσία προστασίας μνημείων (LAD). Οι ταφές των αλόγων αποδείχθηκαν η σημαντικότερη ανακάλυψη του προγράμματος.
Τιμητικές ταφές για αγαπημένους συντρόφους
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται σκελετοί αλόγων στην περιοχή. Το 1920 είχαν ανακαλυφθεί παρόμοια ευρήματα κατά την ανέγερση πολυκατοικιών κοντά στο Nastplatz. Οι ερευνητές τότε υποψιάζονταν ότι η περιοχή ήταν ένα ρωμαϊκό κοιμητήριο αλόγων (Schindanger).
Με την τελευταία ανασκαφή και την εφαρμογή σύγχρονων αρχαιολογικών μεθόδων, οι υποψίες αυτές επιβεβαιώθηκαν οριστικά.
“Τα πρώτα οστά αλόγου που αποκαλύφθηκαν χρονολογήθηκαν με ραδιενεργό άνθρακα και αποδείχθηκε ότι ανήκαν στον 2ο αιώνα μ.Χ.”, δήλωσε η Sarah Roth, επικεφαλής αρχαιολόγος του LAD.
“Οι ενδείξεις μας δείχνουν ότι τα άλογα αυτά ανήκαν σε μονάδα ιππικού που δραστηριοποιούνταν στο Hallschlag ανάμεσα στο 100 και το 150 μ.Χ. Με δεδομένο το μέγεθος του στρατού, ήταν αναπόφευκτες οι τακτικές απώλειες και η ανάγκη για μόνιμες αντικαταστάσεις.”
Κανονικά, τα άλογα θάβονταν σε ρηχούς, ατομικούς λάκκους, σε απόσταση σχεδόν 400 μέτρων από το φρούριο και 200 μέτρων από την κοινότητα.
Η τοποθέτηση των σκελετών ήταν προσεκτική, με τα περισσότερα να εναποτίθενται στα πλευρά τους με τα άκρα τους είτε απλωμένα είτε λυγισμένα.
Η Roth αναφέρει ότι ίσως υπήρχε κάποιος είδος σηματοδότησης στο έδαφος, καθώς ορισμένοι λάκκοι συμπίπτουν ακόμη και στους πιο πυκνοpacked χώρους του νεκροταφείου.
Ενδιαφέρον είναι ότι τα άλογα δεν φαίνεται να πέθαναν μαζικά, όπως θα συνέβαινε σε περίπτωση μάχης ή επιδημίας. Φαίνεται ότι τα άλογα θάφτηκαν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. “Δεν ήταν θύματα κάποιας καταστροφικής περίστασης”, επισημαίνει η Roth.
“Τα ζώα είτε πέθαναν φυσικά είτε η ευθανασία τους έγινε επειδή δεν μπορούσαν πλέον να εκτελούν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις. Εάν ένα άλογο μπορούσε να περπατήσει, το οδηγούσαν στο νεκροταφείο και του έκαναν ευθανασία για να μην χρειαστεί να μεταφέρουν το βαρύ νεκρό σώμα.”
Το μέγεθος του νεκροταφείου παραμένει άγνωστο, ωστόσο οι πρόσφατες ανασκαφές αποκάλυψαν μια συχνά χρησιμοποιούμενη περιοχή περίπου 70 επί 80 μέτρα. Η Roth θεωρεί ότι το αρχικό ταφικό μνημείο των αλόγων ήταν πολύ μεγαλύτερο.
“Αυτό που αποκαλύψαμε είναι μόλις ένα τμήμα μιας πολύ εκτεταμένης νεκρόπολης στρατιωτικών αλόγων”, δήλωσε χαρακτηριστικά. Ανάμεσα στις σημαντικές ανακαλύψεις ξεχωρίζει η ταφή ενός αλόγου, λόγω της ασυνήθιστης παρουσίας κτερισμάτων, όπως δύο κεραμικά αγγεία και ένα μικρό λυχναράκι. Τα αντικείμενα αυτά, ανήκαν σε ανθρώπινες ταφές, υποδηλώνοντας έναν βαθύ προσωπικό αποχαιρετισμό.
“Είναι προφανές ότι υπήρχε ένας ιδιαίτερος δεσμός του ιδιοκτήτη με το άλογό του,” παρατήρησε η Roth. “Ακόμη και μετά από σχεδόν 1.800 χρόνια, η θλίψη που εμπεριέχει αυτός ο αποχαιρετισμός είναι ακόμα αισθητή.” Σε κοντινή απόσταση, βρέθηκε ένας ανθρώπινος σκελετός – ενήλικας – τοποθετημένος με το πρόσωπο προς τα κάτω και χωρίς κτερίσματα στην ταφή του.
Τα λείψανά του ανακαλύφθηκαν μακριά από τους κοινά αποδεκτούς ταφικούς χώρους, ανάμεσα στα κτερίσματα των αλόγων.
Οι αρχαιολόγοι υποπτεύονται ότι ο άνδρας αυτός μπορεί να ήταν κάποιος παρίας, αποκλεισμένος από τις επίσημες ταφικές τελετές της ρωμαϊκής κοινωνίας. Η ταφή του στην περιφέρεια της κοινωνίας, τόσο κυριολεκτικά όσο και συμβολικά, προσφέρει μια σπάνια ματιά στις κοινωνικές ιεραρχίες που ίσχυαν στη Ρωμαϊκή εποχή, ακόμη και μετά το θάνατο.
Ανακαλύπτοντας τα μυστικά των ρωμαϊκών ιππικών πρακτικών
Με την ολοκλήρωση της ανασκαφής, οι επιστήμονες έχουν μια μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν υπό το πρίσμα νέων στοιχείων τα ευρήματα.
Τα άλογα θα εξεταστούν από αρχαιοζωολόγους για να προσδιοριστούν η ηλικία και η φυσική τους κατάσταση, καθώς και οι πιθανές αιτίες θανάτου τους.
Τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις πρακτικές του ρωμαϊκού ιππικού, όπως την αναπαραγωγή, εκπαίδευση και συντήρηση των αλόγων. Εκτενέστερη ανάλυση μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα για την προέλευση των αλόγων.
Εκτρέφονταν τοπικά, στα γόνιμα εδάφη γύρω από το Bad Cannstatt, ή είχαν εισαχθεί από άλλα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας;
Αυτό αποτελεί ένα βασικό ερώτημα για μια πόλη, της οποίας το όνομα “Stuttgart” προέρχεται από το “Stutengarden”, δηλαδή “ο κήπος του αλόγου”, που παραπέμπει στην εκτροφή αλόγων.
