Μια σημαντική ανακάλυψη έκανε μια ομάδα αρχαιολόγων στον αρχαίο χώρο Khirbat Ibreika, στο νότιο Ισραήλ. Οι ερευνητές βρήκαν τέσσερις χάλκινους δίσκους που απεικονίζουν λιονταρίσιες κεφαλές, συνδεδεμένες με κρίκους που χρησιμοποιούνταν ως λαβές.
Τα αντικείμενα, τα οποία προέρχονται από έναν τάφο της ρωμαϊκής περιόδου (1ος – 2ος αιώνας π.Χ.), εγείρουν πολλές απορίες σχετικά με τη λειτουργία και τη σημασία τους. Ήταν διακοσμητικά, είχαν κάποια πρακτική χρήση ή μήπως είχαν θρησκευτικές ή πολιτιστικές διαστάσεις;
Κατά τη διάρκεια μιας επείγουσας ανασκαφής το 2018, οι ερευνητές βρήκαν οκτώ ρωμαϊκούς τάφους στο Khirbat Ibreika. Ένας από αυτούς, γνωστός ως Τ6, ήταν σφραγισμένος και περιείχε θραύσματα οστών, δώδεκα γυάλινα αγγεία, ένα σιδερένιο καρφί και, το πιο εντυπωσιακό εύρημα, τέσσερις δίσκους με λιονταρίσιες κεφαλές και τις σχετικές λαβές τους. Αυτά τα αντικείμενα βρέθηκαν στοιβαγμένα σε μια γωνία του τάφου, υποδεικνύοντας ότι είχαν εναποτεθεί εκεί σκόπιμα, πιθανώς στο πλαίσιο κάποιου τελετουργικού.
Οι δίσκοι, κατασκευασμένοι από χαλκό, απεικονίζουν λιονταρίσιες κεφαλές με μοναδικές λεπτομέρειες, όπου τα μάτια ορισμένων κοιτούν προς τα πάνω και άλλα ευθεία, με ελαφρώς διαφορετικές εκφράσεις.
Μια αξιοσημείωτη λεπτομέρεια είναι ότι οι κρίκοι δεν ήταν προσαρτημένοι στο στόμα του λιονταριού, όπως παρατηρείται σε άλλα ανάλογα ευρήματα, αλλά στην κορυφή του κεφαλιού, κάτι που ενδέχεται να προσφέρει βασικές πληροφορίες για την κατανόηση της θέσης τους.
Ποια ήταν η λειτουργία των λαβών;
Οι αρχαιολόγοι εξετάζουν πολλές θεωρίες. Η πιο πιθανή είναι ότι οι δίσκοι λειτουργούσαν ως διακοσμητικές λαβές σε ξύλινο φέρετρο.
Οι κρίκοι πιθανώς διευκόλυναν τη μεταφορά του φέρετρου, με την προσθήκη ξύλινων βεργών για τη μεταφορά του ανάμεσα σε κόσμο. Αυτό εξηγεί γιατί οι λαβές είναι μεγάλες και στιβαρές, σχεδιασμένες για να υποστηρίζουν βάρος.
Μια άλλη εκδοχή είναι η συμβολική αξία των δίσκων. Στον ρωμαϊκό κόσμο, το λιοντάρι συμβόλιζε τη δύναμη, την αριστοκρατία και την προστασία, χρησιμοποιούμενο συχνά σε θύρες, ανάκτορα και τάφους, στα σημεία όπου ήταν απαραίτητο να προστατευθεί η είσοδος στη μετά θάνατον ζωή. Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτές οι λαβές ενδέχεται να λειτουργούσαν ως φυλαχτά για την προστασία των νεκρών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στον άλλον κόσμο.
Η ανακάλυψη ότι ένας από τους οκτώ τάφους περιείχε αυτά τα αντικείμενα υποδεικνύει ότι ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, πιθανώς άτομο με υψηλή κοινωνική στάθμη ή στρατιωτικός.
Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής εποχής, η λατρεία του Μίθρα, μια μυστική θρησκεία που ήταν δημοφιλής στους στρατιώτες, χρησιμοποιούσε σύμβολα όπως το λιοντάρι και ο ταύρος στις τελετές της. Παρόλο που δεν υπάρχουν άμεσες ενδείξεις που να συνδέουν τις λαβές με τον μιθραϊσμό, η παρουσία του λιονταριού σε ταφικό περιβάλλον ανοίγει τις πόρτες σε πνευματικές ερμηνείες.
Έχει επίσης προταθεί ότι οι νεκροί μπορεί να ήταν μέλη της σαμαρίτικης κοινότητας, μιας εθνοθρησκευτικής ομάδας της περιοχής. Ωστόσο, οι Σαμαρείτες απέφευγαν, για θρησκευτικούς λόγους, να απεικονίζουν ζώα, γεγονός που περιορίζει την πιθανότητα αυτής της θεωρίας.
Παρά τα στοιχεία, η ακριβής λειτουργία των λαβών παραμένει ένα μυστήριο.
Γιατί ήταν στοιβαγμένες σε μια γωνία του τάφου και όχι προσαρτημένες στο φέρετρο; Ήταν τμήμα ενός τελετουργικού που παραμένει ακατανόητο; Οι αρχαιολόγοι ελπίζουν ότι οι μελλοντικές ανακαλύψεις θα προσφέρουν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά.
Στο μεταξύ, το εύρημα στο Khirbat Ibreika μας υπενθυμίζει ότι, ακόμα και μετά από δύο χιλιάδες χρόνια, τα αντικείμενα του παρελθόντος συνεχίζουν να μας αφηγούνται τις ιστορίες τους.
