Η συζήτηση σχετικά με την οριοθέτηση οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων ήταν το βασικό θέμα σύσκεψης που διεξήχθη σήμερα (Πέμπτη, 15/5) στην αίθουσα Γερουσίας της Βουλής. Στην παρουσία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Στ. Παπασταύρου, και του Υφυπουργού, κ. Ν. Ταγαρά, ο Λευτέρης Αυγενάκης επανέλαβε τις θέσεις του σχετικά με τις επιπτώσεις και τις αναγκαίες τροποποιήσεις στο Προεδρικό Διάταγμα 194/Δ/2025.
Στην ανακοίνωσή του με τίτλο «Αναγκαίες αλλαγές στο ΠΔ 194/Δ/2025 για την οριοθέτηση οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων», ο κ. Αυγενάκης τονίζει: «Όλοι συμφωνούμε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει τάξη. Χρειάζεται ένα σαφές και σταθερό θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά την ανέγερση κτιρίων και τις απαραίτητες προδιαγραφές. Το ΠΔ 194/Δ/2025 είναι αρχικά μια σημαντική θεσμική παρέμβαση για την οριοθέτηση αυτών των οικισμών, με στόχο την αποκατάσταση της πολεοδομικής νομιμότητας μετά από δεκαετίες ασάφειας. Ωστόσο, φαίνεται ότι προκαλεί περισσότερα προβλήματα από όσα επιδιώκει να λύσει. Καθίσταται σαφές ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να εφαρμοστεί με τον αρχικό τρόπο.»
Ο κ. Αυγενάκης σημειώνει ότι «το ΠΔ έχει δημιουργηθεί βιαστικά και χωρίς σχέδιο, αγνοώντας την πολυπλοκότητά του και τις επιπτώσεις του στην οικονομία, περιφέρεια, κοινωνία και ιδιοκτησία. Οι συνέπειες είναι σοβαρές:
- Το ΠΔ ακυρώνει συλλήβδην επεκτάσεις μετά το 1983 που είχαν εγκριθεί από νομάρχες, στηριζόμενο σε παλιές αεροφωτογραφίες και αγνοώντας οικοδομές με άδεια.
- Χιλιάδες ακίνητα χάνουν το δικαίωμα δόμησης και την εμπορική τους αξία, χωρίς αποζημιώσεις ή μεταβατικές ρυθμίσεις.
- Οικόπεδα μετατρέπονται σε αγροτικές εκτάσεις.
- Στο κομμάτι των οικοδομικών αδειών που είναι σε εξέλιξη υπάρχει αβεβαιότητα.
- Οι ιδιοκτήτες δεν αισθάνονται ασφαλείς, ούτε όσοι έχουν χτίσει τα τελευταία 8 χρόνια, που είναι ο λογικός χρόνος για την αμφισβήτηση διοικητικών πράξεων.
Στόχος είναι να διορθωθούν οι σοβαρές αυτές επιπτώσεις που αγγίζουν σχεδόν όλη την κοινωνία. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία (ΤΕΕ-ΤΑΚ, 2025):
- 92% των οικισμών στη χώρα είναι κάτω από 2.000 κατοίκους.
- 80% των οικοπέδων κινδυνεύουν με αποχαρακτηρισμό.
- Η εκτιμώμενη απώλεια της εμπορικής αξίας των ακινήτων ξεπερνάει τα 100 δισ. €.
- 8.500 οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν το 2024 βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
Η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών σε χιλιάδες οικόπεδα που θεωρούνταν οικοδομήσιμα προηγουμένως, η κατακόρυφη πτώση στις τιμές και η αβεβαιότητα για τους ιδιοκτήτες δημιουργούν ένα κλίμα στασιμότητας. Οι σχετικές αναφορές από την ΕΛΣΤΑΤ για τους πρώτους μήνες του 2025 είναι αποκαλυπτικές:
- -17,3% μείωση στις οικοδομικές άδειες,
- -37,2% μείωση στην επιφάνεια,
- -38,4% μείωση στον όγκο της οικοδομικής δραστηριότητας.
- Από την αρχή, κατέβαλα προσπάθειες να αναδείξω τα προβλήματα που προκύπτουν.
α) Έστειλα επιστολή στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφέροντας τα προβλήματα και προτείνοντας λύσεις.
β) Κατέθεσα ερωτήσεις και αναφορές στη Βουλή, υπογραμμίζοντας τα δημιουργούμενα προβλήματα και προτείνοντας συγκεκριμένες λύσεις.
Οι προτάσεις μου περιλαμβάνουν:
- Θέσπιση μεταβατικών διατάξεων για την προστασία ιδιοκτητών που επένδυσαν καλή τη πίστη σε ακίνητα που πλέον τίθενται εκτός σχεδίου, ώστε να αποτραπεί νέο κύμα αμφισβήτησης δικαιωμάτων.
- Ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή διαδικασιών οριοθέτησης με σαφές χρονοδιάγραμμα και δεσμεύσεις, ώστε να διαφυλαχθεί η κοινωνική και οικονομική ζωή των μικρών οικισμών.
- Συμπληρωματική νομοθετική ρύθμιση για την ένταξη περιοχών που αναπτύχθηκαν μετά το 1983 με τεκμηριωμένα, κοινωνικά δίκαια κριτήρια.
- Άμεση κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης για τον χαρακτηρισμό περιοχών ως Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων (ΠΕΧ) με προϋπόθεση ύπαρξης προσώπου σε κοινόχρηστο δρόμο.
- Αξιοποίηση Τοπικών & Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ & ΕΠΣ) για τον καθορισμό ορίων οικισμών.
- Δημιουργία Ζωνών Μελλοντικής Πολεοδόμησης για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών των κοινοτήτων.
Εναλλακτικά, αν προκύψουν δυσκολίες στην άμεση εφαρμογή των προτάσεων, είναι σημαντικό να εξεταστούν τα εξής:
- Νομοθετική πρωτοβουλία για εξαίρεση μικρών (έως 201 κατοίκους) και μεσαίων (201-1000 κατοίκους) οικισμών από το ΠΔ.
- Διατήρηση υφιστάμενων κανονισμών για μικρούς και μεσαίους οικισμούς.
- Εάν υπάρξει οποιαδήποτε εμπλοκή με το ΣτΕ, να εγκριθούν ξεχωριστά οι ΤΠΣ & ΕΠΣ με νόμο για την εξασφάλιση χρηματοδότησης.
Ο κ. Αυγενάκης καταλήγει τονίζοντας ότι «είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε ότι θα επιβληθεί τάξη, χωρίς να ακυρώνονται οι περιουσίες χιλιάδων πολιτών. Εντείνουμε τις θεσμικές μας παρεμβάσεις και τον ανοιχτό διάλογο ώστε να εξασφαλιστούν νομική ασφάλεια, βιωσιμότητα και κοινωνική δικαιοσύνη για τους μικρούς οικισμούς της χώρας και ειδικά της Κρήτης. Είναι ένα κρίσιμο πολιτικό θέμα που απαιτεί προσεκτική διαχείριση από την κυβέρνηση, χωρίς βιασύνες ή επιπολαιότητες.»
