Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο για την πλήρη απομάκρυνση από την εξάρτηση από τη Ρωσική ενέργεια.
Το σχέδιο περιλαμβάνει δύο φάσεις: Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, οι εταιρείες της ΕΕ δεν θα έχουν τη δυνατότητα να υπογράφουν νέες συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου με τη Ρωσία.
Στη δεύτερη φάση, μέχρι το 2027, θα υπάρξει ολοκληρωτική διακοπή των εισαγωγών βάσει των υφιστάμενων συμβάσεων με τη Μόσχα.
Η ΕΕ έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις στον ρωσικό άνθρακα και το πετρέλαιο δια θαλάσσης, αλλά όχι στον τομέα του φυσικού αερίου.
Οι επιφυλάξεις πολλών επικριτών σχετικά με τις συνεχείς σχέσεις προμήθειας με τη Ρωσία προκύπτουν από το γεγονός ότι οι ενεργειακές εξαγωγές ενισχύουν την οικονομία του Βλάντιμιρ Πούτιν.
Πάντως, αρκετές χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία, με το 19% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ να προέρχεται από εκεί, σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν.
Αν και οι μεταφορές από την Ουκρανία έχουν σταματήσει, το ρωσικό αέριο συνεχίζει να φτάνει στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Turkstream ή ως LNG στα λιμάνια του Βελγίου, της Γαλλίας και της Ισπανίας, ενσωματώνοντας το στο ευρωπαϊκό δίκτυο. Δέκα κράτη μέλη της ΕΕ εισήγαγαν ρωσικό φυσικό αέριο το περασμένο έτος, όπως αναφέρει η Επιτροπή.
Στην Ελλάδα, το 54,7% των φυσικών αερίων που εισάγονται είναι ρωσικής προέλευσης. «Η εξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές εισαγωγές συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την οικονομία της ΕΕ», επισημαίνει η Κομισιόν. «Δεν θα επιτρέψουμε πλέον στη Ρωσία να χρησιμοποιεί την ενέργεια σαν όπλο εναντίον μας», δήλωσε ο Δανός Επίτροπος Γιόργκενσεν κατά την παρουσίαση του σχεδίου στο Στρασβούργο.
Η Κομισιόν σκοπεύει να παρουσιάσει τις νομοθετικές προτάσεις για την υλοποίηση του σχεδίου τον Ιούνιο, και θα απαιτηθεί η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, προηγούνται πολλά ανοιχτά ερωτήματα.
Κατ’ αρχάς, η απόφαση για πλήρες εμπάργκο στις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου θα πρέπει να ληφθεί ομόφωνα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που σημαίνει ότι θα χρειαστεί συμφωνία και από τα 27 κράτη μέλη, κάτι που είναι δύσκολο με πιθανές αντιρρήσεις από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία που εξαρτώνται από το ρωσικό αέριο.
Δύσκολη εξίσωση
«Η ΕΕ πρέπει να είναι προσεκτική», προειδοποιεί ο Γερμανός ευρωβουλευτής Κρίστιαν Έλερ, εκπρόσωπος του ΕΛΚ στην ενεργειακή πολιτική. «Δεν είναι εύκολο για όλα τα μέλη να απομακρυνθούν από τις ρωσικές εισαγωγές σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Η Κομισιόν διαβεβαιώνει ότι οποιαδήποτε μέτρα μείωσης των ρωσικών εισαγωγών θα βλάψουν τη Μόσχα περισσότερο από την ΕΕ.
Ωστόσο, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, ειδικά στην Ιταλία και τη Γερμανία, είναι πολύ υψηλότερες σε σχέση με το 2021, με συνέπειες για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, και η ανάγκη για αποθήκευση επαρκών ποσοτήτων για τις εγκαταστάσεις το φθινόπωρο θα μπορούσε να πιέσει περαιτέρω τις τιμές, απαιτώντας σοβαρές οικονομικές δεσμεύσεις από τους φορείς εκμετάλλευσης.
Σημαντική αύξηση τιμών
Η Ευρώπη επιδιώκει να τερματίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά δεν έχει εξασφαλίσει ακόμα την ενεργειακή της ασφάλεια ή τη σταθερότητα των τιμών. Οι τιμές παραμένουν διπλάσιες ή τριπλάσιες σε σύγκριση με πριν την κρίση, τρία χρόνια μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Νορβηγία ήταν ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ το περασμένο έτος, καλύπτοντας το 30% των εισαγωγών. Το ακριβό αμερικανικό LNG τώρα αντιστοιχεί στο 25% των εισαγωγών, ενώ οι προμήθειες από την Αλγερία καλύπτουν το 13% της ζήτησης.
Ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει η ΕΕ για να καλύψει τις υπόλοιπες ανάγκες της σε φυσικό αέριο αν διακοπεί πλήρως η ρωσική εισαγωγή; Η Κομισιόν υπολογίζει σε περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης, ενώ εκτιμά ότι θα υπάρξει αυξημένη προσφορά LNG παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια, από χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Αζερμπαϊτζάν και το Κατάρ. Τυχόν συμφωνίες που θα προστεθούν στην αύξηση της αμερικανικής εξαγωγής LNG απαιτούν οικονομικές μεταρρυθμίσεις και θα επιβαρύνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με αυξημένο κόστος.
