Στις 28 Μαΐου 1979, 46 χρόνια πριν, υπογράφηκε στο Ζάππειο Μέγαρο η Συνθήκη Προσχώρησης της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Αυτή η σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της μεταπολεμικής Ελλάδας και προσωπική νίκη του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1981, προηγούμενη από την Ισπανία και την Πορτογαλία, παρά τις έντονες εσωτερικές και εξωτερικές αντιστάσεις.
Ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή:
«Εκφράζω τη βαθιά μου χαρά, που συνάδει με την χαρά του ελληνικού λαού, για την παρουσία σας στην πατρίδα μου, η οποία σήμερα γίνεται και δική σας χώρα. Αυτή η παρουσία τιμά την Ελλάδα και υποδηλώνει τη σημασία που αποδίδετε στην ένταξή της στην Κοινότητα.
Σε αυτή την ιστορική στιγμή, που σηματοδοτεί το τέλος μιας πορείας και την ενσωμάτωσή μας στην Ευρώπη, ευχαριστώ την πολιτική ηγεσία των εννέα χωρών της Κοινότητας. Χάρη στην κατανόησή τους και τις έγκαιρες παρεμβάσεις τους, υπερπήδησαν πολλές δυσκολίες και επιτεύχθηκε η υπογραφή της Συμφωνίας.
Αυτή η εξέλιξη επιβεβαιώνει ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν επιθυμεί να γίνει μια κλειστή λέσχη και ούτε λέσχη πλουσίων. Θα ήθελα επίσης να αναγνωρίσω τη συμβολή της Επιτροπής, καθώς τα μέλη της εργάστηκαν επιστημονικά και με αφοσίωση στην κοινοτική ιδέα.
Επιπλέον, νιώθω την υποχρέωση να τιμήσω τους προπάτορες της ευρωπαϊκής ιδέας. Αυτή τη στιγμή με κατακλύζει συγκίνηση. Μετά από 15 χρόνια, η πιστή μου πεποίθηση για την αναγκαιότητα μιας Ενωμένης Ευρώπης δικαιώνεται. Παρά την ιστορική σημασία της ένταξης, δεν σηματοδοτεί μια αλλαγή κλίματος για τη χώρα μου.
Η Ευρώπη με το ελληνικό της όνομα είναι η φυσική μας πατρίδα, καθώς ο πολιτισμός της είναι αποτέλεσμα του ελληνικού, του ρωμαϊκού και του χριστιανικού πνεύματος. Όπως έχω ξαναπεί, το ελληνικό πνεύμα προσφέρει την έννοια της ελευθερίας, της αλήθειας και της ομορφιάς, το ρωμαϊκό το κράτος και το δίκαιο, και ο χριστιανισμός την πίστη και την αγάπη.
Με αυτόν τον κοινό πολιτισμό καλούμαστε να οικοδομήσουμε τη Νέα Ευρώπη. Η ενοποίηση της Ευρώπης πιστεύω ότι θα είναι το μεγαλύτερο πολιτικό γεγονός στην ιστορία της. Ένα γεγονός που θα επηρεάσει όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και την ανθρωπότητα, διαμορφώνοντας μια ισχυρότερη διεθνή τάξη και ειρήνη.
Η Ελλάδα συμμετέχει στην Ευρώπη με την πεποίθηση ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα προάγει την εθνική ανεξαρτησία, θα διαφυλάξει τις δημοκρατικές ελευθερίες και θα ενισχύσει την κοινωνική και οικονομική πρόοδο προς όφελος όλων.
Για να συμμετάσχουμε σε αυτή την προσπάθεια, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να διευκολύνουμε τη διαδρομή μας. Αντιλαμβανόμαστε τις προκλήσεις, όμως αισιοδοξούμε ότι με τη συλλογική κινητοποίηση και την κατανόηση των εταίρων μας, θα ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. Διδάχτηκαμε ότι «χαλεπά τα καλά». Παράλληλα, η χώρα μας φιλοδοξεί να συμβάλει στην πραγματοποίηση της ιδέας της Ενωμένης Ευρώπης, στην οποία πιστεύει βαθύτατα.
Η Ελλάδα πιστεύει ότι μπορεί να προσφέρει μια ευρύτερη κατανομή των έργων, βασισμένη στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Η γεωγραφική της θέση και η πολιτιστική της κληρονομιά προσφέρουν τη δυνατότητα για οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις με τη βαλκανική και μεσογειακή περιοχή. Η Ελλάδα είναι ο ακρίτας των ευρωπαϊκών συνόρων και ο μεσογειακός εξώστης της Κοινής Αγοράς.
Κυρίες και κύριοι, η διαδικασία ενοποίησης της Ευρώπης είναι μη αναστρέψιμη. Έχει απαιτήσει χρόνο και θυσίες για να αναγνωρίσουν οι Ευρωπαίοι την κοινή τους ταυτότητα και αποστολή. Η ενοποίηση, έστω και αν προχωρά αργά, οδηγεί σε μια αναγκαία κατεύθυνση.
Η Ενωμένη Ευρώπη θα είναι σημαντικός παράγοντας στην παγκόσμια ιστορία της ειρήνης και της ελευθερίας. Η ανθρωπινή δυναμική και η πολιτιστική μας κληρονομιά εγγυώνται αυτό το μέλλον.
Αν και τα Βαλκάνια θεωρούνταν παλαιότερα «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης», σήμερα, η συνεργασία μας εξαλείφει εθνοτικές προκαταλήψεις και γεφυρώνει αντιθέσεις, αποδεικνύοντας την αξία της ευρωπαϊκής ενότητας.
Με την ενοποίηση, θα σταθεροποιήσουμε τους δημοκρατικούς μας θεσμούς και θα δημιουργήσουμε μια ισχυρή βάση για τη δημοκρατία. Η πολιτική σκέψη πρέπει να εξελιχθεί παράλληλα με τις τεχνολογικές αλλαγές.
Η αναμόρφωση των θεσμών είναι ζωτικής σημασίας, και μόνο έτσι μπορεί ο ευρωπαϊκός πολιτισμός να επιβιώσει και να εξελιχθεί. Στην εποχή μας, ο άνθρωπος αναζητά ένα νέο τρόπο ζωής και μονοπάτι που μόνο η Ευρώπη μπορεί να προσφέρει.
Η ριζοσπαστική σκέψη συνδυασμένη με τη συναισθηματική πτυχή του ανθρώπου μπορεί να αναγεννήσει τον πολιτισμό μας. Ας επενδύσουμε στη μεταρρύθμιση και στην ίση ανάπτυξη των πόρων για μια δικαιότερη κοινωνία.
Η απομόνωση και οι πολιτικές προστασίας δεν είναι κριτές του μέλλοντος. Οι σύγχρονες προκλήσεις απαιτούν μια λογική μεγαλύτερων συνόλων για να επιτευχθούν οι σωστές λύσεις. Η πρόοδος θα έρθει μόνο με επιταχυνόμενη ενοποίηση.
Κυρίες και κύριοι,
Με τα παραπάνω, προσπαθώ να περιγράψω την εικόνα της Ευρώπης που οραματίζομαι για το μέλλον. Ένα όραμα που μπορεί να είναι το ιδανικό για τη νέα γενιά. Γνωρίζω τις προκλήσεις, αλλά πιστεύω ότι αυτές δεν δικαιολογούν την καθυστέρηση της ενοποίησης, αλλά αντ’ αυτού την απαιτούν.
Παρά την αίσθηση απογοήτευσης για την τρέχουσα κατάσταση, οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν τη σταθερή επιθυμία για ενοποίηση. Επιπλέον, οι προσεχείς εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το ενιαίο νομισματικό σύστημα αποδεικνύουν ότι αυτή η βούληση παραμένει ισχυρή.
Η επιστροφή στο παρελθόν δεν είναι επιλογή. Πρέπει να προχωρήσουμε αποφασιστικά στο μέλλον. Η στασιμότητα είναι η χειρότερη λύση.
Εάν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε το βασικό πρόβλημα της μορφής της Ευρώπης, η υλοποίησή της θα είναι πιο απλή. Ο ελληνικός λαός είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε αυτή την πορεία, αποδεχόμενος την ιστορική πρόκληση και την ευρωπαϊκή του μοίρα, διατηρώντας την εθνική του ταυτότητα. Έχουμε την αποφασιστικότητα να είμαστε όλοι Ευρωπαίοι και όλοι Έλληνες. Όπως είπε ο Ισοκράτης, «Έλληνες είναι οι άνθρωποι που υιοθετούν το κλασικό πνεύμα».
