Η έκτακτη σύνοδος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., υπό την προεδρία της Ύπατης Εκπροσώπου Κάγια Κάλας, επικεντρώθηκε στην κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή, εστιάζοντας στις σχέσεις Ισραήλ-Ιράν και τις επιπτώσεις τους στην περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, καθώς και σε πιθανές ενέργειες της Ευρώπης για την αποτροπή ευρύτερης σύρραξης.
Η κα Κάλας τόνισε ότι η τηλεδιάσκεψη είχε σκοπό κυρίως τον συντονισμό των ενεργειών εκκένωσης των Ευρωπαίων πολιτών και την ενίσχυση των διπλωματικών προσπαθειών για αποκλιμάκωση, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ έχουν διακοπεί.
Η Κάγια Κάλας υπογράμμισε ότι «η πρόσφατη πενθήμερη ανταλλαγή επιθέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχει αυξήσει επικίνδυνα την πιθανότητα ευρύτερης σύγκρουσης στην περιοχή». Οι ΥΠΕΞ της Ε.Ε. συμφώνησαν στην ανάγκη άμεσης αποκλιμάκωσης, καλώντας όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να σεβαστούν το διεθνές δίκαιο και να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, αποφεύγοντας ενέργειες που μπορούν να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος επανέλαβε σύμφωνα με την ΕΡΤ την σαφή θέση της Ε.Ε. ότι «το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικό όπλο». Η διπλωματία παραμένει η μοναδική βιώσιμη λύση για την επίλυση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, με την Ευρώπη έτοιμη να συνεισφέρει ενεργά. Τονίστηκε ότι η πρόσφατη ανακοίνωση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) για παραβιάσεις από το Ιράν στο πλαίσιο μη διάδοσης πυρηνικών όπλων δεν μπορεί να παραβλεφθεί.
Ένα από τα σημαντικά αποτελέσματα της συνόδου ήταν η ενεργοποίηση μηχανισμών πολιτικής προστασίας για τη στήριξη των κρατών-μελών στην εκκένωση των πολιτών τους από την περιοχή. Η Ε.Ε. συντονίζει τις προσπάθειες αυτές, αξιοποιώντας τις δυνατότητες διαφόρων κρατών για την ασφαλή απομάκρυνση Ευρωπαίων που επιθυμούν να φύγουν.
Επιπλέον, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να αναπτύξει ειδικούς πολιτικής προστασίας και να ενισχύσει την ναυτική της επιχείρηση για την προστασία εμπορικών πλοίων από επιθέσεις Χούθι, παρέχοντας κρίσιμες πληροφορίες για την κατάσταση στην περιοχή.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος τόνισε ότι «η σύγκρουση έχει αυξήσει τους κινδύνους στην παγκόσμια αγορά ενέργειας» και η Ε.Ε., όπως δήλωσε η Πρόεδρος von der Leyen, είναι έτοιμη να συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους για να διασφαλίσει τη σταθερότητα της αγοράς και να αποτρέψει περαιτέρω αναταράξεις.
Ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα
Οι ΥΠΕΞ υπογράμμισαν ότι δεν θα αποσπαστεί η προσοχή από την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα. Ζήτησαν άμεση πλήρη πρόσβαση στη βοήθεια, κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων. Το θέμα θα συζητηθεί εκτενώς στην επόμενη τακτική σύνοδο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων.
Η Ε.Ε. επιθυμεί να διαδραματίσει ενεργό διπλωματικό ρόλο για την αποκατάσταση της σταθερότητας στην περιοχή, διατηρώντας ωστόσο την εστίαση στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.
Συνεχιζόμενη ρωσική επιθετικότητα
Η έκτακτη σύνοδος των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ κατήγγειλε την πρόσφατη καταστροφική αεροπορική επίθεση της Ρωσίας στο Κίεβο, που είχε θύματα και αγνοούμενους. Η Ε.Ε. επανέλαβε ότι πρέπει να διατηρηθεί η πίεση στη Ρωσία, η οποία συνεχίζει να επιτίθεται σε αμάχους και να παρατείνει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Ε.Ε. δεν θεωρεί τη Ρωσία αξιόπιστο μεσολαβητή στην κρίση, λόγω της συνεχιζόμενης επιθετικότητάς της στην Ουκρανία και της συνεργασίας της με το Ιράν.
Τέλος, η Κάγια Κάλας υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. επιμένει στην εφαρμογή του ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο, με στόχο να περιοριστούν τα έσοδα της Ρωσίας που χρηματοδοτούν τον πόλεμο, παρά τις αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή.
